واکاوی بر مفاهیم و مولفه های تزئینات و نقوش در استان مازندران (نمونه موردی بوستان ولایت ساری)

یکی از ویژگی های هنر اسلامی، وجود نقوش هندسی و اسلیمی عناصر مختلف بناها است. این نقوش عبارتند از مقرنس ها، یزدی بندی ها، گره چینی ها و فرم های مختلف بومی که در سردر خانه ها، دیوارها، پنجره ها و حصارها به چشم می خورند. با مطالعه فرهنگ و معماری تبرستان در می یابیم این نقوش از گذشته در مازندران نیز وجود داشته که هر کدام از آنها با توجه به شرایط بومی منطقه شکل گرفته است. با وجود معماری برونگرا در این منطقه، ما با پنجره های ارسی، ستون ها و تیرهای چوبی، ایوان ها و نرده های چوبی روبرو هستیم که هر کدام با توجه به مصالح بوم آورد و فرهنگ مردم به اشکال مختلف درآمده است. علاوه بر این، شماری از این نقوش از صنعت نساجی استخراج شده است که موارد شاخص آن شامل جوراب ها و دستکش ها می شود. مقاله پیشرو در پاسخ به میزان تطبیق میان عناصر تزئینی بوستان ولایت ساری و ایران و مازندران، انجام گرفته است.پس از معرفی عناصر تزئینی معماری ایرانی، به جایگاه نقوش در معماری بومی تبرستان پرداخته شده که شامل بررسی بافت های نقشدار نیز می شود. بدین منظور از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استفاده شده است و از زمره پژوهش های میدانی به حساب می آید. در این راستا ضمن بررسی منابع مکتوب، نمونه های مختلف نقوش سنتی در تبرستان بررسی گردیده است. در این راستا نقوش به کار رفته در مجموعه بوستان ولایت ساری و تزئینات موجود در ابنیه ایرانی و بومی مازندرانی تطبیق یافته اند.

کلیدواژه ها:

نقوش اسلامی ، تزئینات معماری ، بوستان ولایت ، ساری ، مازندران