نگاهی به کاربردهای عناب در طب سنتی و طب رایج

گیاهان دارویی از گذشته به عنوان یک روش درمانی مورد استفاده قرار می گرفتند. عناب با نام علمی Ziziphus jujuba Mill. متعلق به خانواده Rhamnaceae می باشد و از جمله گیاهانی است که در طب سنتی و درمان های رایج امروزی کاربرد وسیعی دارد. این گیاه از ده های قبل به دلیل تنوع ترکیبات فعال آن در درمان بیماری های مختلف مانند اختلالات گوارشی، کبدی و ادراری، اسهال ، کمخوابی، کمخونی ، تنگی نفس و آسم کاربرد داشته است و براساس طب سنتی ایران در درمان دردهای کلیه، قفسه سینه و ریه مفید بوده و به عنوان یک گیاه ملین ، ضد حساسیت و آرام بخش طلقی شده است. اعمال فارماکولوژیک این گیاه شامل اثرات آنتی اکسیدان، ضد سرفه، ضد التهاب، ضد سرطان می باشد. مطالعه حاضر مروری بر متون طب سنتی و پژوهش های اخیر صورت گرفته بر روی این گیاه می باشد . مطالعه حاضر یک مطالعه مروری است، برای جمع آوری داده های مورد نیاز از بانک های اطلاعاتی ملی شامل Magiran ، Iranmedex ، SID ، Medlib و بین المللی شامل Scopus ، Pubmed ، Science Direct ، Web of Science و هم چنین موتورجستجوی Google Scholar استفاده شد. به این منظور طی جستجو از کلید واژه های کلی و عمومی فارسی عناب در پایگاه های الکترونیکی فارسی و معادل لاتین و Mesh Ziziphus jujuba Mill. و Ziziphus jujube در پایگاه های انگلیسی زبان ، همچنین با عنوان عناب در کتب طب سنتی مخزن الادویه ، قانون (ترجمه شرفکندى) ، تحفه المومنین، ذخیره خوارزمشاهى، کتب طبى انتزاعى (فارسى) و ارشاد الزراعه مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به خواص متعدد گیاه عناب براساس کتب طب سنتی و پژوهش های اخیر (ملین، ضد حساسیت و آرام بخشی، موثر در درمان دردهای کلیوی، قفسه سینه و ریوی) براساس کتب منبع طب سنتی نظیر: مخزن الادویه ، قانون (ترجمه شرفکندى) ، تحفه المومنین، ذخیره خوارزمشاهى، ارشاد الزراعه و پژوهش های متنوع صورت گرفته در مورد اثرات فارماکولوژیک و فیزیولوژیک عناب و با در نظر گرفتن این موضوع که تاکنون هیچگونه عارضه جانبی خطرناکی ناشی از مصرف به جای مقادیر درمانی گیاه مزبور شناسایی نشده است. از این رو می توانیم در کارآزمایی های بالینی آینده در سطوح گسترده تر از این گیاه استفاده نموده و شاهد تاثیرات مثبت این گیاه بر روی ارگان های مختلف بدن باشیم، از سوی دیگر با توجه به طیف گسترده اجزای سازنده عناب می توانیم از این گیاه در صنعت و داروسازی به صورت گستره تر بهره ببریم.

کلیدواژه ها:

عناب ، طب سنتی ، طب سنتی ایران ، طب ایرانی ، فارماکولوژی