ارزیابی تنوع فیتوشیمیایی جمعیت های مختلف درخت کنار (رملیک) Ziziphus nummularia (Burm.f.)Wight & Arn در ایران

کنار (رملیک) با نام علمی Ziziphus nummularia درختی است با قابلیت مصرف دارویی ، متعلق به خانواده Rhamnaceae یکی از گیاهان گرمسیری است که مرکز پیدایش آن جنوب آسیای مرکزی بوده و به طور وسیعی در نواحی جنوبی ایران پراکنده می باشد. تحقیق حاضر با توجه به اهمیت گونه Z. nummularia و ضرورت حفاظت و نگهداری جمعیت های آن و همچنین به دلیل عدم انجام مطالعه در خصوص ارزیابی تنوعبه صورت جامع بر روی این گونه در مناطق پراکنش آن در ایران با هدف ارزیابی تنوع فیتوشیمیایی در میان جمعیت های جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران انجام شد. نمونه های گیاهی از زیستگاه های طبیعی درخت کنار (رملیک) از 20 منطقه مختلف استان های خوزستان، فارس و کهگیلویه و بویر احمد در فصل تابستان و پائیز در 3 تکرار جمع آوری گردید. برگ و میوه های نارس و رسیده درخت کنار در سایه و در دمای اتاق خشک سپس آسیاب و عمل عصاره گیری به مدت 48 ساعت به روش پرکولاسیون با متانول 80 درصد انجام شد. در پایان عصاره به دست آمده توسط دستگاه روتاری تغلیظ و عمل خشک کردن عصاره تغلیظ یافته توسط فور در دمای 60 درجه سلسیوس انجام گردید. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس، اختلاف معنی داری در سطح 1 و 5 درصد بین جمعیت ها در میزان تانن ( 57 / 3 - 83 / 0 ) و ساپونین ( 4 / 5 - 1 / 5) بود. بر اساستجزیه خوشه ای که بر روی صفات ارزیابی شده صورت گرفت جمعیت ها در دو گروه و بر اساس صفات فیتو شیمیایی در پنج گروه قرار گرفتند. بر اساس تجزیه و تحلیل به مولفه اصلی (PCA) ، مهم ترین صفات را با بیشترین عامل همبستگی صفاتی مانند ساپونین برگ و میوه و تانن برگ برای مولفه اول نشان داد . نتیجه گیری: محتوای ساپونین برگ در جمعیت های kh6 و k20 می تواند عامل مناسبی برای تشخیص جمعیت ها باشد.

کلیدواژه ها:

کنار (رملیک) ، فیتوشیمی ، ساپونین ، تانن