تاثیر دیپلماسی انرژی بر مناسبات ایران و کشورهای حوزه دریای خزر

اقتصاد سیاسی بین الملل حوزه ای از مطالعات بین رشته ای است که پیوندهای نزدیکی با دانش روابط بین الملل دارد. از سویی دیگر مساله ی انرژی از مهمترین مسائل کنونی در اقتصاد سیاسی بین الملل است. در حال حاضر انرژی، یکی از ابزارهای مهم کسب ثروت در عرصه ی سیاست خارجی و بین المللی تلقی شده و در این راستا نفت و گاز، همچنان کالایی با اهمیت استراتژیک در تجارت جهانی به شمار می روند. در ساختار نوین اقتصاد سیاسی بین الملل بنیان قدرت از وجه نظامی به وجه اقتصادی و فناوری، انتقال یافته و محور دیپلماسی، نه صرف تمرکز بر امور و مسائل سیاسی و نظامی، بلکه تمرکز بر مراودات اقتصادی و مسائل انرژی دارد. در چنین شرایطی، موضوع انرژی ضمن آنکه از طریق جذب سرمایه گذاریهای خارجی و نیز فراهم کردن بستری مناسب برای توسعه ی همکاری های منطقه ای، سبب تقویت زیرساختهای اقتصادی، افزایش نفوذ و نیز نقش سیاسی کشورها در معادلات قدرت منطقه ای دارد؛ میتواند به عنوان یک ابزار مهم دیپلماسی در جهت تحقق و پیشبرد اهداف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دوجانبه و چندجانبه ی کشورها و نیز تقویت همکاریهای مشترک میان همسایگان و تثبیت صلح و ثبات منطقه ای، موثر واقع شود. در همین راستا دیپلماسی انرژی ابزاری در عرصه سیاست خارجی است که دسترسی به انرژی و ارتقای همکاری های دوجانبه در بخش انرژی را ممکن میسازد و با این کار سبب میشود تا احتمال وقوع منازعه ها و ریسکهای تند، کاهش یابد. در این مقاله سعی شد تا تاثیر دیپلماسی انرژی بر مناسبات ایران و کشورهای حوزه دریای خزر بررسی شده و نتیجه حاصله نشان داد که تمرکز بر قدرت نرم، مشارکت، تعامل، به اشتراکگذاری منافع و تهدیدها، حفظ جایگاه کنترل و نفوذ خود در نظام بین الملل ازجمله بایسته های لازم برای اثرگذاری دیپلماسی انرژی در محیط سیاست خارجی است و کشور ایران به دلیل واقع شدن در کانون 75 درصد انرژی جهان، از موقعیتی بینظیر و ممتاز برای فعالسازی دیپلماسی انرژی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

دیپلماسی انرژی ، ایران ، حوزه دریای خزر ، نفت و گاز