واکاوی شاخصه های طراحی نقوش هندسی در جهت تولید پوسته در معماری مدرن و باز تعریف از معماری اسلامی

تزئینات در هنرهای اسلامی به طور کلی به سه قسم گیاهی، هندسی و کتیبه ای قابل تقسیم است. تزئینات هندسی را در ایران گره چینی یا گره سازی می نامند. در این مقاله به بررسی، کشف و توصیف ساختار هندسی گره چینی یا همان نقوش هندسی و بکارگیری آن در طراحی پوسته در معماری مدرن امروزی و بازتعریف معماری اسلامی بر مبنای روش تحقیق توصیفی تحلیلی پرداخته شده است و با بررسی نمونه ها این فرضیه مطرح می شود که نقوش هندسی که به عنوان یکی از مولفه های مهم معماری اسلامی است می تواند در قالب فن آوری مدرن باز نمود شود و درنهایت می توان بیان کرد که تزئینات هندسی به سبب فرم پایه هندسی شان و خاصیت خود متشابهی و مدول پذیریشان و در نتیجه انطباق با شیوه های ساخت در عصر حاضر، می توانند به باریک تر شدن شکاف بین الگوهای کهن معماری اسلامی و معماری امروز که به واسطه تکنولوژی دگرگون گشته، کمک کنند و در واقع پلی برای انتقال مفاهیم معماری اسلامی به نسل امروز باشند. در پژوهش حاضر، با بررسی متون مرتبط و تجزیه و تحلیل محتوی داده ها که از نوع کیفی وگردآوری مطالب آن نیز به روش اسنادی کتابخانه - ای است ، هدف آن تلاش در جهت استفاده از روش های ترسیم نقوش های هندسی سنتی و اسلامی و زایایی این نقوش ها بر مبنای فرآیند الگوریتمیک که منجر به تولیدگره و نقوش تازه و پیچیده برای تولید پوسته ها در معماری است و یکی از راههای بازآفرینی الگوهای کهن معماری اسلامی در معماری مدرن امروزی را، فناوری های نوین می داند. امروزه این الگوواره های معماری ایرانی اسلامی علاوه بر حفظ کاربرد ترئیناتیخود در بسیاری از طرح های معماری شاخص به عنوان المان های معماری در نما و پوسته ساختمان ها با مقیاس به مراتب بزرگتر نسبت به گذشته مورد استفاده قرار گرفته اند و حتی در پاره ای از موارد نقش سازه ای نیز به خود گرفته اند. در این مقاله علاوه بر مطالعه تاریخچه این نقوش و انواع و کاربرد آنها در معماری مدرن امروزی به عنوان نمودهایی از معماری اسلامی در قالب نمونه های موردی مختلف بررسی شده است . در معماری ساختار زیبایی شناختی سازه ها در طول تاریخ به شیوه های گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است و کار معمار در طراحی پوسته خارجی سازه ها روز به روز بیشتر تخصصی تر می شود. این پژوهش در حقیقت به دنبال یافتن راهی است تا ضمن بهره گیری از ابزارها و روش های نوین طراحی، هویت معماری ایرانی را نیز حفظ نماید و در این راه سعی بر این است تا با مطالعه هندسه و روش های ترسیمی، و با کمک نرم افزارهایی نظیر Rhino/Grasshopper در جهت ترسیم الگوریتمیک این نقوش به کار برده شود. سپس با بهره گیری از مفاهیم طراحی پارامتریک نظیر بهره وری پوسته و سازه ای از طریق تغییر تدریجی متغیرها، الگوریتم های نوشته شده به منظور دستیابی به سازه و پوشش بهینه برای سطوح پیچیده معماری استفاده شود .

کلیدواژه ها:

هندسه ، گره چینی (نقوش هندسی) ، معماری اسلامی ، معماری معاصر ، نظم هندسی