وابستگی به شبکه های مجازی: تهدیدی بر کارکرد آکادمیک دانشجویان

مقدمه: امروزه وابستگی به فضای مجازی به عنوان یک اختلال روان شناختی در علم روان شناسی مطرح شده است. وابستگی به شبکه های مجازی به عنوان نوعی استفاده از اینترنت و شبکه های مجازی که می تواند مشکلات روان شناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند تعریف می شود. کامپیوتر و نفوذ گسترده تکنولوژی اینترنت باعث شده که هرکسی با این تکنولوژی به نحوی درگیر شده و سروکار داشته باشد. این تقاضای فزاینده برای بسیاری از افراد با مشکلات عمده بهداشت روانی و ارتباطات اجتماعی ناسالم همراه بوده است. مطالعات مختلف نشان داده اند که افرادی که به اعتیاد به اینترنت مبتلا هستند، احساس تنهایی می کنند، در روابط اجتماعی مهارت های لازم را ندارند و از آسیب پذیری بالا و سلامت و بهداشت روانی پایین رنج می برند. لذا هدف از این مطالعه تعیین ارتباط بین وابستگی به شبکه های مجازی و کارکرد آکادمیک در دانشجویان اتاق عمل و هوشبری دانشگاه علوم پزشکی گناباد بود.روش کار: در این مطالعه تحلیلی 82 نفر از دانشجویان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی گناباد در تحقیق شرکت کردند. افراد به صورت طبقه ای تصادفی از 4 رشته تحصیلی اتاق عمل، هوشبری، علوم آزمایشگاهی و پرتو شناسی انتخاب شدند. جهت جمع اوری اطلاعات از پرسشنامه وابستگی به اینترنت کیمبرلی یانگ استفاده شد. این پرسشنامه یکی از معتبرترین تست ها ی مربوط به سنجش اعتیاد اینترنتی است که در سا ل 1998 توسط کیمبرلی یانگ تهیه گردید و شامل بیست ماده چند گزینه ای است که به شیوه لیکرت طراحی شده است. در این پرسشنامه هر چه نمره فرد بیشتر باشد ، اعتیاد به اینترنت شدیدتر است. روایی و پایایی ابزار در مطالعت مختلف ایرانی از جمله مطالعه سلطانی و همکاران و مطالعه نادی و همکاران به تایید رسیده است. در مطالعه حاضر نیز آلفای کرانباخ α= .89 بود که حاکی از تایید پایایی درونی ابزار می باشد. جهت بررسی کارکرد آکادمیک دانشجویان از پرسشنامه پژوهشگر ساخته مشتمل بر سه بخش فعالیت های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی استفاده گردید. برای تعیین روایی ابزار از روایی محتوا و صوری و برای تعیین پایایی ابزار از روش آلفای کرانباخ استفاده شد( 0.74= α). جهت تحلیل داده ها از نرم افزار spss نسخه 22 و امار توصیفی(فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی( کای اسکویر، تی مستقل، آنالیز واریانس، ضریب همبستگی پیرسون و اسپرمن) استفاده گردید.یافته ها : 78.5 درصد واحدهای پژوهش مونث و 21.5 درصد مذکر بودند. 83.5 درصد متاهل بودند. میانگین سنی واحدهای پژوهش 1.36 ± 21.44 بود. نتایج نشان داد 60.8 درصد واحدهای پژوهش وابستگی خفیف به شبکه های مجازی داشته و 35.4 درصد وابستگی متوسط و 3.8 درصد وابستگی شدید داشتند. طبق آزمون آنالیز واریانس یکطرفه ارتباط معناداری بین نمره کارکرد آکادمیک در سه سطح وابستگی به شبکه های مجازی وجود داشت( p= 0.001 ). آزمون کای اسکویر ارتباط معناداری بین متغیرهای دموگرافیک و وابستگی به شبکه های مجازی نشان نداد.نتیجه گیری: با توجه به اینکه در دنیای امروز فناوری اینترنت اجتناب ناپذیر می باشد و با توجه به عوارض و پیامدهای نامطلوب استفاده بیش از حد آن، می توان با ارائه آموزش ها و راهکارهای مناسب، در حد مورد نیاز از آن استفاده شود. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، نتیجه گیری کلی که می توان گرفت این است که وابستگی به شبکه های اجتماعی مجازی در دانشجویان شایع بوده و جهت پیشگیری از خطرات و عوارض آن در دانشجویان، توجه به ملاحظات بهداشتی و درمانی، ضروری به نظر می رسد

کلیدواژه ها:

وابستگی به شبکه های مجازی ، کارکرد اکادمیک ، دانشجو