بررسی اثر عملیات آبخوانداری بر شاخص های کمی مرتع (تولید، تراکم پوشش سطح و حفاظت خاک و تاج پوشش گیاهی) در آبخوان کوهدشت

آب نعمتی است حیاتی و در حال حاضر استراتژیک و سیاسی که اگر به چرخه گردشی آن با بهره برداری غیر معقول و بی رویه از منابع خللی وارد سازیم. به بلایی ویرانگر که در ادبیات فارسی جایگاهی مثال زدنی یافته است، یا سیلی بنیان بر انداز تبدیل می شود. (مصیبی 1377) . سیلاب ها باعث نابودی اساس و شالوده اکوسیستم که خاک است و آلودگی محیط زیست درمحل رسوبگذاری می گردند و می توانند تهدیدی برای بشریت و محیط زیست بشمار آیند. اعمال دقیق مدیریت بهره وری و یا عدم توجه به آن می تواند آب را به نعمت یا نقمت تبدیل سازد. یکی از مهمترین متدهای مدیریتی که در رابطه با بهره وری و مدیریت آب در سطح کشور مطرح و اعمال شده است آبخوانداری است و به دلیل نوپا بودن نیاز به تحقیق، پایش و ارزیابی فراوان دارد، که در این مقاله سعی می شود تا اثراتآن بر مراتع مورد بررسی قرار گیرد. (سیاه منصور81). این تحقیق در عرصه آبخوان کوهدشت و مراتع مجاور آن با بکارگیری پلاتهای یک متر مربعی و با استفاده از روش سیستماتیک تصادفی با بررسی پارامترهای تاج پوشش گیاهان مرتعی، تولید علوفه، لاشبرگ ، سنگ و سنگریزه و خاک لخت و شادابی و زادآوری گیاهان در سطح پلاتها و روش قطع وتوزیع در درون پلاتها به تفکیک گونه و کلاس های خوشخوراکی به منظور بؤآورد تولید و بهره گیری از روش پیمایشی برای تهیه لیست فلورستیک و تنوع گونه ای و تکرار همین عملیات در خارج از عرصه آبخوان به منظور مقایسه و بررسی اثر عملیات بر پوشش گیاهی، انجام شده است. اکثر فاکتورهای مورد بررسی تفاوت فاحشی در سطح یک و پنج درصد بین داخل و خارج عرصه آبخوان وجود داشت. مثلا بین درصد تاج پوشش که در داخل عرصه 82/75 درصد و خارج آن 29/95 یا تقریبا 30 درصد تفاوت معنی دار یک و پنج درصد وجود دارد. همچنین در رابطه با تولید علوفه ارقام 1374 و 212 به ترتیب برای داخل و خارج عرصه در سطح یک درصد اختلاف معنی دار وجود دارد. از نظر خاک لخت، تراکم و درصد سنگ و سنگریزه نیز این تفاوت دیده می شود. اما تنها عامل غیر قابل اختلاف آنها درصد لاشبرگ بود که در بین آنها تفاوت معنی داری نداشت. از نظر تنوع نیز داخل عرصه دارای ژنوم بسیار غنی تری نسبت به خارج عرصه بود و غالبیت گیاهان مرغوب نیز یکی از ویژگی های عرصه محصور شده آبخوان بود.