ارزیابی نواحی مستعد اکوتوریسم با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بابلرود، مازندران)

برنامه ریزی تفرجی در اکوتوریسم (طبیعت گردی) نه تنها به عنوان ابزاری برای ارتقای سطوح اجتماعی و اقتصادی مردم تلقی می شود، بلکه به علت کارکردهای حفاظتی زمینه حفاظت پویای منابع طبیعی را نیز مهیا می کند. با توجه به اینکه اولین قدم در برنامه ریزی برای هر نوع فعالیتی ارزیابی پتانسیل سرزمین برای آن فعالیت است، در این مطالعه به ارزیابی پتانسیل طبیعت گردی حوضه آبخیز بابلرود در استان مازندران با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) پرداخته شد. برای این منظور ابتدا مهمترین معیارها و زیرمعیارهای موثر در ارزیابی پتانسیل طبیعت گردی منطقه با توجه به مطالعات پیشین، شرایط منطقه مورد مطالعه و نظرات تعدادی از کارشناسان، شناسایی شدند. سپس برای تعیین اهمیت معیارها و زیرمعیارهای موثر در ارزیابی پتانسیل طبیعت گردی منطقه، پرسشنامه هایی بین متخصصین توزیع شد. وزن معیارها و زیرمعیارها در هر پرسشنامه محاسبه شده و با میانگین گرفتن از وزن-های هر کدام از پرسشنامه ها، وزن نهایی هر کدام با استفاده از AHP و نرم افزار Expert choice محاسبه شد. سپس نقشه های لازم برای ارزیابی پتانسیل منطقه در محیط GIS تهیه شدند. در مرحله آخر با استفاده از تکنیک ترکیب وزنی خطی (WLC) در محیط GIS نقشه نهایی پتانسیل طبیعت گردی منطقه تهیه شد. نتایج نشان داد که 33/19 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل عالی و 81/52 در از سطح منطقه دارای پتانسیل خوب برای اکوتوریسم است. همچنین 19/23 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل متوسط، 84/1 درصد دارای پتانسیل ضعیف و 82/2 درصد از سطح منطقه برای اکوتوریسم نامناسب است.

کلیدواژه ها:

اکوتوریسم ، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، حوزه آبخیز بابلرود ، مازندران