عوامل موثر بر مشارکت مردم در طرح های حفاظت از جنگل در شهرستان گیلان غرب

سابقه و هدف: جنگل های زاگرس از نظر وسعت، تنوع گیاهی و تاثیر در زندگی اقتصادی مردم دارای اهمیت زیادی بوده و بر این اساس یکی از غنی ترین منابع زیستی و اقتصادی کشور محسوب می شود. لذا حفظ و نگهداری این جنگل ها از ضرورت خاصی برخوردار است. بر این مبنا تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر مشارکت جوامع محلی در حفاظت از عرصه های جنگلی در منطقه زاگرس انجام شده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات کمی و مبتنی بر روش تحقیقات توصیفی- همبستگی است که به شیوه مطالعات پیمایشی انجام شده است. در این تحقیق روستاهای شهرستان گیلان غرب در استان کرمانشاه به عنوان منطقه موردبررسی انتخاب شد. جامعه آماری شامل 550 نفر از مردان و زنان روستایی ساکن در منطقه بود که با استفاده از جدول نمونه گیری گرجسی و مورگان تعداد 220 نفر از آن ها به عنوان نمونه تحقیق تعیین شدند. اطلاعات موردنیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. برای تعیین روایی پرسشنامه از نظرات تعدادی از استادان دانشگاه و کارشناسان منابع طبیعی استفاده شد. برای پایایی پرسشنامه نیز ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که مقدار آن برای بخش های مختلف پرسشنامه بطور میانگین 75/0 بدست آمد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری میانگین، ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که رابطه معنی داری بین متغیرهای مستقلی نظیر سن، سطح سواد، جنسیت، شغل، تعداد دام، ویژگی های اجتماعی فرهنگی مردم، میزان وابستگی اقتصادی مردم به جنگل، وضعیت ارتباطات سازمانی و میزان دانش و اطلاعات مردم در زمینه جنگل با میزان مشارکت آن ها در طرح های حفاظت از جنگل بعنوان متغیر وابسته این تحقیق وجود دارد. افزون بر این، مشخص شد که سطح مشارکت در بین افراد مورد مطالعه در سطح پایینی قرار دارد. علاوه بر این، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای وضعیت ارتباطات سازمانی و میزان دانش و اطلاعات مردم در زمینه حفاظت از جنگل تاثیر معنی داری بر میزان مشارکت روستاییان در طرح های حفاظت از جنگل دارند و دو متغیر مذکور در مجموع، 29 درصد از تغییرات میزان مشارکت روستاییان در طرح های حفاظت از جنگل را پیش بینی می کنند. نتیجه گیری: بر مبنای یافته های تحقیق، ویژگی های اجتماعی- فرهنگی و میزان دانش و اطلاعات روستاییان، مهم ترین و تاثیرگذارترین متغیرهای موثر بر میزان مشارکت آن ها در طرح های حفاظت از جنگل می باشد. بر این اساس می توان گفت توفیق برنامه های حفظ و احیای عرصه های جنگلی مستلزم ارتقای دانش و اطلاعات مردم و تبیین جایگاه آنها در اجرای برنامه های حفاظتی و نیز بهره گیری از ظرفیت نهادها و گروه های محلی می باشد. همچنین با بهره گیری از راهکارهای افزایش ارتباط مردم با سازمان ها و نهادی دولتی و ایجاد و تقویت انگیزه مردم برای همکاری موثر با نهادهای دولتی، می توان مشارکت جوامع محلی در برنامه های حفاظت از جنگل ها را تقویت نمود.

کلیدواژه ها:

منابع طبیعی ، جنگل ، حفاظت جنگل ، مشارکت