ارزیابی عملکرد و صفات مورفولوژیک ذرت شیرین با کاربرد سطوح مختلف آبیاری و روش های کشت

کاهش منابع آب در کشور و افزایش تلفات آب در روش های مختلف آبیاری سطحی، لزوم توجه به روش آبیاری تحت فشار، به خصوص آبیاری قطره ای را افزایش داده است. یکی از تکنیک هایی که در کشت زودهنگام ذرت شیرین مورد استفاده قرار می گیرد، کاربرد مالچ پلاستیک می باشد. استفاده از این تکنیک، به دلیل تامین شرایط دمایی مناسب جهت رشد و بلوغ زودرس گیاه، موجب عرضه به موقع محصول به بازار هدف می گردد. همچنین، استفاده از نشاهای جوانه زده در شرایط گلخانه و انتقال آن به زیر پلاستیک در مزرعه، علاوه بر کاهش مصرف آب، زودرسی محصول را مضاعف می نماید. به منظور ارزیابی عملکرد و برخی از صفات مورفولوژیک ذرت شیرین با کاربرد سطوح مختلف آبیاری و کشت نشا زیر مالچ پلاستیک، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1394 اجرا گردید. عامل اصلی آزمایش شامل آبیاری در 3 سطح، 100 درصد نیاز آبی گیاه (1I)، 75 درصد نیاز آبی گیاه (2I)، 50 درصد نیاز آبی گیاه (3I) و عامل فرعی شامل روش های کشت در 6 سطح، کشت بذر زیر مالچ پلاستیک در تاریخ 15 فروردین ماه (1CT)، کشت نشا زیر مالچ پلاستیک در تاریخ 15 فروردین ماه (2CT)، کشت بذر به روش متداول در تاریخ 15 اردیبهشت ماه (3CT)، کشت بذر زیر مالچ پلاستیک در تاریخ 15 اردیبهشت ماه (4CT)، کشت نشا زیر مالچ پلاستیک در تاریخ 15 اردیبهشت ماه (5CT) و کشت نشا به روش متداول در تاریخ 15 اردیبهشت ماه (6CT) بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش آبیاری و روش های کشت بر صفات عملکرد بلال، عملکرد دانه کنسروی، کارآیی اقتصادی مصرف آب، عملکرد علوفه و بیولوژیک ذرت شیرین معنی دار گردید. بیشترین عملکرد بلال در تیمارهای 1CT2I، 1CT1I، 2CT2I و 2CT1I به ترتیب معادل 1442، 1441، 1369 و 1351 گرم بر متر مربع بدست آمد. کمترین عملکرد بلال در تیمار 3CT3I معادل 706 گرم بر متر مربع بدست آمد. بیشترین عملکرد دانه کنسروی در تیمارهای 1CT1I، 1CT2I، 2CT1I و 2CT2I به ترتیب معادل 7/558، 1/551، 2/536 و 4/527 گرم بر متر مربع بدست آمد. استفاده از نشا باعث تسریع رشد و نمو گیاه شد. بیشترین کارآیی اقتصادی مصرف آب در تیمارهای 2CT2I، 1CT2I، 2CT3I و 1CT3I به ترتیب معادل 21/2، 18/2، 16/2 و 14/2 کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. با افزایش مصرف آب، کارآیی اقتصادی مصرف آب کاهش یافت. بنابراین، به کارگیری روش آبیاری قطره ای نواری به همراه تامین 75 درصد نیاز آبی با حصول عملکرد قابل قبول، حداکثر کارآیی مصرف آب را در پی داشته است. بیشترین عملکرد علوفه و بیولوژیک در تیمار 1CT1I به ترتیب معادل 2008 و 3399 گرم بر متر مربع و کمترین آن ها در تیمار 6CT3I به ترتیب معادل 1237 و 1947 گرم بر متر مربع بود. تاثیر آبیاری بر صفت طول بلال و تاثیر روش-های کشت بر صفت ارتفاع بوته معنی دار گردید. بیشترین طول بلال در تیمار تامین 100 درصد نیاز آبی گیاه معادل 3/20 سانتی متر و کمترین طول بلال در تیمار تامین 50 درصد نیاز آبی گیاه معادل 6/17 سانتی متر بود. بیشترین ارتفاع بوته معادل 1/161 سانتی متر در تیمار کشت بذر زیر مالچ پلاستیک در 15 فروردین ماه بدست آمد. در صورتی که محدودیت آب وجود داشته باشد، تیمار تامین 75 درصد نیاز آبی ذرت شیرین به همراه مالچ پلاستیک جهت تولید حداکثر محصول، مطلوب خواهد بود.

کلیدواژه ها:

آبیاری قطره ای نواری (تیپ) ، تبخیر و تعرق ، عملکرد دانه ، کارآیی مصرف آب