بررسی شیمی کرومیت به منظور تعیین پتروژنز و محیط تکتونیکی منطقه کلات خوش (غرب فریمان)

مجموعه افیولیتی کلات­خوش در غرب شهرستان فریمان و استان خراسان رضوی قرار دارد. هارزبورژیت و کرومیتیت، سنگ میزبان کرومیتیت­های موجود در منطقه را تشکیل می­دهد. هارزبورژیت­ها تحت دگرسانی سرپانتینی شدن قرار گرفته و نوع سرپانتین در آن­ها لیزاردیت است. کرومیت در افیولیت­های کلات­خوش غالبا به صورت عدسی شکل، لایه­ای و توده­ای نامنظم و پراکنده رخ داده است. از مهم­ترین بافت و ساخت­های اولیه می­توان به انواع افشان و توده­ای و از بافت و ساخت­های ثانویه به انواع کاتاکلاستیک و برشی اشاره کرد. از لحاظ ترکیب شیمیایی دو نوع کرومیت در منطقه کلات­خوش تشخیص داده شد. میزان  Cr2O3و Al2O3 در کرومیت نوع اول به ترتیب شامل 52 و کمتر از 10 درصد­ بوده در حالی­که میزان  Cr2O3و Al2O3 موجود در کرومیت نوع دوم به ترتیب 38- 34 و 3/20 تا 99/20 به دست آمد. بر اساس ترکیب شیمیایی، کرومیت­های کلات­خوش به کرومیت­های نوع آلپی شباهت دارند. کرومیت­ها از نوع کرومیت­های با کروم بالا و هم­چنین آلومینیوم­دار هستند که در نمودار تکتونیکی TiO2 در مقابل Al2O3در محدوده بالای فرورانش و پشته میان اقیانوسی (MORB) قرار می­گیرند. داده­های شیمی کانی کرومیت­های منطقه کلات­خوش، حاکی از آن است که مجموعه مافیک- اولترامافیک کلات­خوش از یک ماگمای مرتبط با پشته میان­اقیانوسی منشا گرفته که متعاقبا در محیط فرورانش جایگزین شده است.

کلیدواژه ها:

افیولیت ، کرومیتیت ، شیمی کرومیت ، مجموعه مافیک- اولترامافیک ، کلات خوش