مطالعه لایسیمتری تاثیر مدیریت سطح ایستایی بر حجم و شوری زهاب و عملکرد محصول در اقلیم گرم و خشک دزفول

مدیریت سیستم های آبیاری و زهکشی بسیار مهم و بسیار تاثیرگذار بر روی قسمت های مختلف سیستم نظیر آب، خاک و گیاه بوده و در تولید محصول نقش موثری ایفا می کند. در مناطق مرطوب ایجاد سطح ایستایی و حفظ آن در طول دوره ی رشد به منظور استفاده بهینه از آب آبیاری و ایجاد رطوبت در منطقه ریشه ها روشی متداول است، اما در مناطق گرم و خشک بالا آمدن نمک ها به همراه آب در اثر جریان مویینه ای که به دلیل تبخیر و تعرق زیاد صورت می گیرد، می تواند عامل بازدارنده ای برای استفاده از این روش ها محسوب شود. در این تحقیق بوسیله ی گلدان های آزمایشگاهی بزرگ امکان استفاده از روش های کنترل سطح ایستایی (زهکشی کنترل شده و آبیاری زیرزمینی) با اعمال مدیریت آبشویی در اقلیم گرم و خشک دزفول بررسی گردید. به این منظور سه تیمار با شرایط مختلف کنترل سطح ایستایی شامل زهکشی آزاد و زهکشی کنترل شده و آبیاری زیرزمینی در سه تکرار در 9 عدد لایسیمتر (ارتفاع 75 و قطر 40 سانتی متر) در نظر گرفته شد. سطح ایستایی با EC آب برابر 3.5 در عمق 50 سانتی متر از سطح خاک در دو تیمار زهکشی کنترل شده و آبیاری زیرزمینی ایجاد گردید. گیاه آزمایش شده گوجه فرنگی بود و آبشویی خاک زمانی انجام می شد که میزان تجمع نمک در منطقه ریشه به حد آستانه شوری می رسید و با توجه به آزمون دانکن (P≤0.05) آبیاری زیرزمینی 65% دو تیمار دیگر آب مصرف کرده بنابراین کارایی مصرف آب در آبیاری زیرزمینی با 24.8 کیلوگرم به متر مکعب بیشتر دو تیمار دیگر بوده است و با توجه به آزمون دانکن (P≤0.01) عملکرد محصول در زهکشی کنترل شده با a2.17 کیلوگرم در متر مربع بیشتر از دو تیمار دیگر بود و آبیاری زیر زمینی با b1.94 بیشتر از زهکشی آزاد با c1.52 کیلوگرم در متر مربع بود. و همچنین میزان شوری زهاب در زهکشی آزاد بیشتر زهکشی کنترل شده بود. با توجه به اینکه میزان شوری در منطقه ریشه و در آبیاری زیرزمینی کمتر از ds/m3 بود، هیچگونه آبشویی صورت نگرفت. لذا نتایج فوق امکان کارایی این سیستم را در مناطق گرم و خشک مشخص می کند.

کلیدواژه ها:

آبیاری زیرزیمینی ، لایسیمتر ، شوری گوجه ، زهکشی کنترل شده ، عملکرد