اصول حاکم بر دادرسی منصفانه در حقوق بین الملل

دادرسی منصفانه به معنای تضمینات کلی است که جهت رعایت حقوق طرفین در فرایند انواع دعاوی نزد دادگاه صلاحی تدار، مستقل، ب یطرف و قابل پی شبینی در مکانیزم قضائی پیش بینی شده است. این تضمینات در صورت تحقق، سبب محدودیت اقتدار دولت در قبال افراد و در نتیجه صیانت مناس بتر از حقوق افراد است. دول تها به شیو ه های مختلف از جمله قانونگذاری و پی شبینی مکانیزم اجرایی موثر، به تضمین حق دادرسی منصفانه برای افراد متعهد هستندمتعال یترین و موکدترین تعبیرها در این زمینه در تعالیم و آموز ههای دین مبین اسلام یافت میشود. اسلام همواره منادی اصول دادرسی منصفانه از جمله اصل قانونی بودن جرائم و مجازا تها ( قبح عقاب بلابیان) ، اصل مساوات، اصل برائت، استقرار صلح و آرامش و داوری و قضاوت منصفانه سر داده است. نظام جمهوری اسلامی ایران نیز با تاسی از دین مبین اسلام در صدد شناسایی و تضمین انواع دادرسی منصفانه برآمده است. مفاد زیادی از اعلامیه های جهانی و منطق های حقوق بشر که دولت جمهوری اسلامی ایران نیز آنان را پذیرفته است، دارای موازینی در ارتباط با اصول دادرسی منصفانه م یباشد که عمدتا تاکید بر حفظ منافع اشخاص مرتبط با دادرسی کیفری ( از قبیل متهم، شاکی، شهود، قاضی و...) دارند. اصطلاح دادرسی منصفانه به عنوان حق بشری به نظام های موضوعه راه یافته است. اسناد جهانی و منطقه ای حقوق بشر نظیراعلامیه جهانی حقوقبشرمصوب 1948 و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی( ماده 14 )حق دادرسی منصفانه را به رسمیت شناخت هاند و دول تها را مکلف به اجرا و تضمین این حق برای تمام افراد نمود هاند.

کلیدواژه ها:

دادرسی منصفانه ، حقوق بشر ، اصل برائت ، اسناد بین المللی ، اصول حاکم در دادرسی