همراهی باکتری Candidatus Liberibacter asiaticus با عارضه زوال مرکبات در استانهای جنوبی ایران

در سالهای اخیر تولید مرکبات در جنوب ایران تحت تاثیر بیماریهای مهمی مانند شانکر باکتریایی، جاروک، میوه سبز و زوال قرار گرفته است. عارضه نوظهور زوال مرکبات نخستین بار در سال 1389 از جنوب کرمان و در سالهای بعد از استانهای هرمزگان و فارس گزارش شد. این عارضه سبب مرگ تعداد زیادی از درختان مرکبات مثمر با پایه بکرایی و لیموترش میشود. طیف وسیعی از علائم ازجمله رنگ پریدگی، خشکیدگی سرشاخه ها، ریزش شدید برگها، عدم رشد گیاه، کوچک ماندن میوه ها، عدم رنگ گرفتگی یا رنگ گرفتگی معکوس میوه ها، پوسیدگی ریشه و درنهایت مرگ تدریجی یا سریع از نشانه های عارضه زوال مرکبات در جنوب ایران است. به منظور بررسی همراهی باکتری Candidatus Liberibacter asiaticus با درختان مرکبات دارای علائم زوال، در آذرماه 1397 و اردیبهشتماه 1398 با بازدید از باغات مرکبات استانهای هرمزگان (رودان و سیاهو)، فارس (جهرم و داراب) و جنوب کرمان (جیرفت، عنبرآباد و فاریاب)، از 90 درخت پرتقال، نارنگی، گریپ فروت و نارنج دارای نشانه زوال و همچنین درختان ظاهرا سالم نمونه برداری شد. DNA حاصل از رگبرگ و یا ریشه این درختان به صورت جداگانه در واکنش زنجیره پلی مراز آشیانهای با استفاده از جفت آغازگر FD1/RP1 یا OI1/OI2c در مرحله اول و به ترتیب جفت آغازگرهایOI1/OI2c یا CGO3F/CGO5R در مرحله دوم مورد ارزیابی قرار گرفت. هفت نمونه از قطعات حاصل از واکنش زنجیرهای پلیمراز محدود به آغازگرهای OI1/OI2c بهطور مستقیم تعیین توالی و تشابه آنها با توالیهای موجود در بانک ژن مورد جستجو قرار گرفت. نتایج حاصل نشاندهنده همراهی باکتری Ca. Liberibacter asiaticus در ریشه یا برگ %79 از درختان نمونه برداری شده بود. درمجموع باکتری Ca. Liberibacter asiaticus در 90 درصد از درختان مرکبات دارای نشانه زوال ردیابی شد. بیشترین (%92) و کمترین (%64) درصد آلودگی به باکتری Ca. Liberibacter asiaticus به ترتیب مربوط به نمونه های جمع آوری شده از استان هرمزگان و جنوب کرمان بود. این اولین گزارش از همراهی باکتری Ca. Liberibacter asiaticus با درختان مرکبات مبتلا به زوال در استانهای هرمزگان و فارس است.