شناسایی ریخت شناختی و مولکولی عامل پژمردگی کنجد در استان کهگیلویه و بویراحمد

کنجد با نام علمی ( Sesamus indicum L.) یکی از گیاهان روغنی مهم در جهان و ایران محسوب میشود. عوامل بیماریزا متعددی باعث ایجاد خسارت روی گیاه کنجد میگردد که یکی از این عوامل خسارت زا، پوسیدگی زغالی با عامل Macrophomina phasolina (Tassi) است. در پاییز 1397، نمونه برداری از مناطق مختلف استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. قطعاتی از ریشه های دارای علائم بیماری پس از ضدعفونی سطحی با محلول هیپوکلریت سدیم 2 %به مدت دو دقیقه، شستشو با آب مقطر سترون و خشک شدن روی کاغذ صافی سترون، روی محیط کشت سیب زمینی- دکستروز- آگار قرار داده شدند. تشتکهای پتری در دمای 30 درجه سلسیوس نگهداری شدند. بر روی محیط کشت، پرگنه قارچ در ابتدا بیرنگ و سپس به رنگ سیاه مشاهده شد و بعد از گذشت چند روز ریزسختینه های سیاه رنگ به ابعاد 57-89× 71-112 میکرومتر در روی پرگنه ها تشکیل گردید. خالصسازی قارچ به روش نوک ریسه انجام گرفت. سپس شناسایی عوامل قارچی خالص سازی شده، با استناد بر منابع علمی معتبر متکی بر خصوصیات ریختشناسی (شکل و رنگ پرگنه، ریسه، اسکلروت و سایر ویژگیهای مربوطه) بررسی شد و تعداد 100 جدایه قارچی شناسایی گردید. جهت شناسایی قطعی جدایه ها، تکثیر و تعیین توالی ناحیه ITS با استفاده از آغازگرهای ناحیه ITS-rDNAصورت گرفت. درنتیجه تمام جدایه های قارچی با عامل بیماری تحت نام Macrophomina phaseolina شناسایی شدند. بیماریزایی جدایه های قارچ روی کنجد محلی باشت در شرایط آزمایشگاهی در گلخانه دانشگاه یاسوج بررسی و اثبات گردید. این مطالعه نخستین گزارش از وجود این قارچ روی کنجد در استان کهگیلویه و بویراحمد است.