ارزیابی کارآیی مصرف آب و میزان کاربرد آب در روشهای آبیاری سنتی و قطرهای (مطالعه موردی: اراضی باغی شهرستانهای مرکزی استان مازندران)

بدون شک یکی از روشهای افزایش بهره وری آب آبیاری استفاده از سامانه های آبیاری تحت فشار است. چراکه هنوز متوسط بازده آبیاری سطحی تحت مدیریت زارعین پایین و افزایش آن نیاز به مدیریت آبیاری، تجهیز و نوسازی اراضی و استفاده از یافته های تحقیقاتی و امکانات فنی است. در سالهای اخیر استفاده از سامانه آبیاری تحت فشار قطرهای در باغ های مرکبات بویژه در استان مازندران رایج شده است. سوال اساسی در این زمینه مطرح است اینست که توسعه سامانه های آبیاری تحت فشار در باغهای استان نسبت به روش آبیاری سطحی چه تاثیری میتواند در عملکرد، میزان کاربرد آب و کارایی مصرف آب داشته باشد. این پژوهش با هدف بررسی کارایی مصرف آب و مزان کاربرد آب در روشهای آبیاری سنتی و قطرهای در شهرستانهای مرکزی، ساری و جویبار از استان مازندران، در 3 سال زراعی 1392-94 انجام شده است. برای اینکار 40 نمونه از اراضی باغی بطور تصادفی انتخاب شدند. 20 نمونه از روش سنتی و 20 نمونه دیگر نیز از روش قطرهای برای آبیاری باغات خود استفاده میکنند. از روشهای بازدیدهای میدانی، اطلاعات و آمار سازمان جهادکشاورزی مازندران و تکمیل120پرسشنامه، جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که روش آبیاری در باغهای مرکبات بر میزان کاربردآب و کارایی مصرف آب تاثیر معنیداری دارد بطوریکه کارایی مصرف آب در آبیاری سنتی با مقدار متوسط 21 کیلوگرم بر مترمکعب بیشتر از مقدار آن در آبیاری قطره ای با مقدار متوسط 10/7 کیلوگرم بر مترمکعب میباشد. مقدار آب مصرفی در هر دو روش بیشتر از مقدار نیاز آبی است ولی مصرف بیشتر آب در آبیاری قطرهای و عملکرد تقریبا برابر در دو روش آبیاری، علت عمده کاهش کارایی مصرف آب در آبیاری قطرهای باغهای مرکبات میباشد. متوسط کاربرد آب در روش آبیاری قطرهای نیز بیشتر از روش سنتی میباشد که علت اصلی آن سهولت آبیاری در این روش بوده که منجر به افزایش مصرف آب در استان مازندران میباشد. در مقابل، آبیاری سطحی برای مرکبات 4 تا 7 مرتبه در سال انجام میشود که این کاهش دور آبیاری خود منجر به کاهش مصرف آب در این روش می گردد. علاوه بر این عدم رعایت برنامه زمان بندی آبیاری که بعضا0، منجر به انجام عمل آبیاری تا رویت حالت غرقاب در باغات میشود، از دیگر عوامل تاثیرگذار میباشد.

کلیدواژه ها:

کارایی مصرف آب ، میزان کاربرد آب ، عملکرد مرکبات ، آبیاری قطره ای