سیری در معراج نامه ها و سفرنامه های شهودی

جستار حاضر پیرامون مساله ی معراج است که با هدف بررسی تحلیلی و تطبیقی معراج نامه های موجود در ادبیات فارسی و ترجمه ها انجام شده است. انگیزه، تاریخ، کیفیت، نوع و تحلیل علمی و عقلانی این پدیده توسط صاحب نظران، نیز بازتاب معراج در متون ادبی و عرفانی، سفر روحانی چند شخصیت مسلمان و غیر مسلمان، نظیر بایزید بسطامی، زرتشت، بودا، دانته و میلتون مورد بحث این مقاله است. همچنین موارد زیر مورد بررسی قرار می گیرد: ویژگی های قهرمانان این پدیده (از لحاظ مرتبه ی فکری و روحی)، همراهان آنان در مراحل سفر، زمان وقوع، مکان ها و شخصیت­هایی که می بینند، پاداش و کیفر و دلایل دنیایی و معنوی آن، علت عقلانی عادلانه بودن پاداش­ها و عذاب­ها، مقصد نهایی مسافران این سفر معنوی است. نتایج به دست آمده از بحث، به ترتیب اهمیت در پایان یادآوری شده است. موضوع معراج و معراج نامه ها در تاریخ بشر –که درک و خلق آن تاکنون نیز ادامه دارد- یک نوع ادبی فرعی و تلفیقی بوده و از دیدگاه نوع شناسی ادبی، به گونه ای مستقل، مورد نقد و بررسی قرار نگرفته است.  

کلیدواژه ها:

برزخ ، بهشت ، دوزخ ، سفر ، سیر ، شخصیت­های فراماده