تحلیلی بر رویدادهای کنترل ناپذیر گردوغبار در جنوب غرب ایران با استفاده از پایش ماهواره ای و تحلیل همدیدی

کشور ایران در کمربند خشک و بیابانی جهان واقع شده است. حاکمیت این شرایط به تبعیت از موقعیت جغرافیایی آن، سازوکارلازم را برای وقوع رویدادهای گردوغباری در بسیاری از ایام سال فراهم نموده است. پدیده مذکور طی سال های اخیر با شدت وفراوانی وقوع، مناطق عمده ای از ایران (بخصوص بخش های غربی و جنوب غربی) را متاثر نموده است که به لحاظ اقلیمی وزیست محیطی مطالعه و مدیریت کاهش آثار آن در اولویت می باشد. پایش بلایا به طور صحیح یک نیاز خیلی ضروری میباشد.در این پژوهش نیز رویداد گردوغباری که در آبان ماه 1396 اتفاق افتاده ا ست، با استفاده از شاخص های مبتنی بر سنجش ازدور چند زمانی Terra/Aqua MODIS و تحلیل های همدیدی مبتنی بر برونداد پایگاه ECMWF ، پارامتری های هوا سپهر ازپایگاه NCEP/NCAR پایش گردیده است؛ بنابراین بر حسب ویژگی های انعکاس و جذب رویداد غباری مذکور، محدوده غبارحاصله و شدت آن به طور دقیق استخراج گردیده و درجات شدت آنها برآورد شده است. سپس مسیرهای حرکت آنها به وسیلهداده های چند زمانی Terra/Aqua MODIS مشخص شده است. نتایج حا صله از پایش ماهواره ای توافق زیادی با پایش شرایطهواشناسی حاکم در زمان وقوع گردوغبار نشان میدهد. همچنین نتایج نشان داد، شرایط جوی حاکم بر لایه مرزی هوا سپهر درایجاد تلاطم و انتقال گردوغبار از بیابان های شمال عرب ستان، شرق و جنوب سوریه، غرب و جنوب عراق به جنوب غرب ایراننقش مهم و انکارناپذیری را دارا می باشد. بطوریکه در رویداد گردوغباری مورد مطالعه، شرایط هوا سپهری ناپایدار همچونقرارگیری ناوه ای بسیار عمیق، چرخند قوی همراه با تاوایی مثبت قابل توجه در محور ناوه، به همراه ناپایداری و صعود هوا،زمینه را برای ایجاد شرایطی ناآرام و متلاطم بر فراز نواحی بیابانی عربی همجوار با غرب ایران فراهم نموده و شرایط بسیارمساعدی را جهت برداشت، حمل و انتقال آن به نواحی غرب و جنوب غرب ایران مهیا کرده است.

کلیدواژه ها:

رویداد گردوغبار ، پایش ماهواره ای ، جنوب غرب ایران ، تصاویر MODIS