سواد سلامت یک عامل موثر بر سبک زندگی سالمندان: یک مرور سیستماتیک

زمینه و هدف: یکی از بارزترین تغییرات جمعیت شناختی قرن بیست و یکم، سالخوردگی جمعیت است که تمامی کشورهای جهان ازجمله جمعیت ایران را شامل می شود و به عنوان یک فاکتور تاثیرگذار بر نظام اجتماعی و اقتصادی جوامع مطرح است. سبک زندگی، الگوهای رفتاری است که تحت تاثیر متقابل خصوصیات فردی، تعاملات اجتماعی، شرایط اقتصادی، اجتماعی و محیط زندگی قرار میگیرد. سواد پایین سلامتی منجر به عواقب سلامتی ضعیف مانند میزان بالای بستری شدن در بیمارستان ها و استفاده کمتر از خدمات پیشگیرانه می شود که هر دو با هزینه های مراقبت های بهداشتی بالاتر مرتبط است. با توجه به اهمیت نقش سالمندان در جامعه، هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر بررسی سواد سلامت به عنوان یک عامل موثر بر سبک زندگی سالمندان می باشد.روش کار: به منظور دست یابی به اهداف پژوهش جستجو در پایگاه های اطلاعاتی SID, Magiran, Google Scholar, PubMed, Scopus با استفاده از واژگان کلیدی سالمند، سواد سلامت، رفتارهای ارتقاءدهنده سلامتی در بازه زمانی 1396-1386 برای مقالات فارسی و کلید واژگان مترادف انگلیسی آنها در بازه زمانی 2006-2017 برای مقالات انگلیسی در پایگاه های غیر ایرانی جستجو صورت گرفت. در مرحله اول، جستجو در عنوان انجام شد و در نهایت از بین مقالات به دست آمده تعداد 38 مقاله تمام متن که شرایط ورود به مطالعه را داشتند، مورد استفاده قرار گرفتند.یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که ابعاد سواد سلامت، سبک زندگی سالم و عوامل تسهیل گر در اتخاذ سبک زندگی سالم به عنوان عوامل کلیدی زندگی سالمندان تقسیم بندی می شوند. بر همین اساس مفاهیم توصیف کننده ابعاد سواد سلامت شامل سطح تحصیلات، مسئولان و رسانه ها و مفاهیم سبک زندگی سالم شامل اقدامات احتیاطی، تعاملات اجتماعی، معنویت و عادات روزمره زندگی می باشند. مفاهیم توصیف کننده عوامل تسهیل گر در اتخاذ سبک زندگی سالم شامل برآورد نیازهای دوران سالمندی و خودکارآمدی سالمندان بودند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت که سواد سلامت محدود می تواند مانع از درک صحیح پیام ها و توصیه های بهداشتی شود، لذا ضروری است از طریق مداخلات آموزشی موثر و مبتنی بر برنامه های سالمندی آن را به تاخیر انداخت، از عوارض و مشکلات این دوران کاست و آن را به دوره ای مطلوب و لذت بخش تبدیل کرد. بنابراین پیشنهاد می شود که توجه بیشتر به امر سواد سلامت و سبک زندگی سالم در برنامه های ارتقاء سلامت سالمندان گنجانده شود.

کلیدواژه ها:

سواد سلامت ، سالمند ، سبک زندگی