تغییر محتوای ساپونین های گیاه بومادران هزار برگ تحت تیمار نانوذرات مس

گیاه بومادران هزاربرگ Achillea millefolium L به دلیل وجود متابولیت های ثانویه متعدد از جمله ترکیبات فنلی، آلکالوئیدها، ساپونین ها و تاننها در تحقیقات داروسازی بسیار مورد توجه می باشد. روش های متعددی برای افزایش تولید متابولیت های ثانویه از جمله کاربرد نانوذرات وجود دارد. تاثیر این مواد با توجه به غلظت و خصوصیات آنها متفاوت است. ساپونین ها به عنوان بخشی از مکانیسم دفاعی گیاه طی رشد و نمو و تنش های مختلف محیطی تغییرات کمی و کیفی را متحمل می شوند. در این پژوهش برای اولین بار نقش نانوذرات مس بر تولید ساپونین درگیاه بومادران بررسی شده است. برای این منظور، بذرهای سترون در پتری دیش ها با محلول نانوذرات مس 0-100 میلی گرم در لیتر پیش تیمار و سپس در محیط کشت جامد MS کشت داده شدند. اندام هوایی گیاهان در روز چهلم برداشت شد. پس از عصاره گیری به روش بخش سازی، سنجش کمی ساپونین ها انجام شد. نتایج نشان داد میانگین محتوای ساپونین گیاه بومادران در فراکشن n- بوتانولی طی تیمار 0/25 و 25 میلی گرم در لیتر نانوذرات مس نسبت به شاهد به ترتیب 25 ٪ و 51 ٪ کاهش پیدا کرد. محتوای ساپونین کل و ساپونین غیرقطبی گیاه تحت تیمار غلظت 2/5 میلی گرم در لیتر نانوذرات مس حدود 30 ٪ افزایش یافت. غلظت های بالای نانوذرات مس در افزایش غلظت ساپونین های گلیکوزیدی موثر بود. این ترکیبات می توانند در تنظیم پتانسیل آبی ریشه و جذب آب دخالت داشته باشند. نانوذرات می توانند به عنوان الیسیتور نقش داشته باشند و اثر مثبت نانوذرات مس روی افزایش محتوای ساپونین کل در غلظت 2/5 میلی گرم در لیتر را می توان به تاثیر آن روی افزایش بیان ژن های مسیر بیوسنتز ساپونین ها نسبت داد.

کلیدواژه ها:

بومادران هزار برگ ، ساپونین ، مس ، نانوذرات ، Achillea millefolium L.