ارزیابی بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب مصرفی در الگوی کشت محصولات زراعی دیم شهرستان سرعین در فصل زراعی 94-95 و 95-96

ارزیابی بهره وری فیزیکی و اقتصادی مصرف آب الگوی کشت محصولات زراعی دیم (گندم، جو، عدس، نخود، ماشک، گاودانه و خلر) حوزه عمل مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سرعین استان اردبیل در طول سال زراعی 94-95 و 95-96 انجام گرفت. ثبت مقدار باران در طی فصل رشد گیاه، تعیین مساحت زمین با استفاده از دستگاه GPS، تعیین عملکرد گیاه، برآورد هزینه تولید و در آمد خالص در هکتار محصولات در هر دو سال زراعی یاداشت برداری شد. نتایج نشان داد از نظر بهره وری فیزیکی آب در بین محصولات زراعی در سال زراعی94-95 بیشترین میزان تولید محصول به ازای آب مصرفی به ترتیب در گندم، جو، نخود، گاودانه و عدس و در سال زراعی 95 - 96 نیز به ترتیب در ماشک، خلر، نخود، گاودانه، عدس، گندم و جو بود در حالیکه از نظر میزان بهره وری اقتصادی در سال زراعی 94-95 نخود، گاودانه، عدس، گندم و جو در سال زراعی 95-96 نخود، عدس، ماشک، خلر، گاودانه، گندم و جو به ترتیب بالاترین درآمد خالص به ازای مصرف هر مترمکعب آب را داشتند. در الگوی کشت محصولات دیم سال زراعی 94-95 و 95-96 بهره وری نهایی فیزیکی گیاهان به ترتیب 0/23 و 0/17 کیلوگرم به ازای مصرف هر مترمکعب آب و همچنین بهره وری نهایی اقتصادی نیز به ترتیب 166 و 151 تومان درآمد خالص به ازای مصرف هر متر مکعب آب به دست آمد. یکی از دلایل کم بودن میزان بهره وری فیزکی و اقتصادی محصولات زراعی دیم در حوزه شهرستان سرعین، کم بودن عملکرد در واحد سطح باشد که با مدیریت مزرعه و افزایش عملکرد در واحد سطح می توان به افزایش کارآیی مصرف آب کمک کرد. نتایج این مطالعه نشان داد که در بررسی و ارزیابی اثربخشی آب در تولید گیاه، علاوه بر مقدار ماده تولید شده باید به ارزش ماده تولیدی هم توجه شود در این بررسی محصولاتی نظیر نخود، عدس، ماشک، خلر دارای بیشترین ارزش ماده تولیدی را به ازای مصرف آب نسبت به گندم و جو داشتند بنابراین، این محصولات می توانند در برنامه الگوی کشت محصولات زراعی قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

دیم ، بهره وری فیزیکی ، بهره وری اقتصادی ، کارآیی مصرف آب ، محصول ، عملکرد