زمین نشانگر های کلیدی در پایش و حفاظت از غار علی صدر همدان

در سال های اخیر توجه زیادی به محیط زیست و مدیریت منابع طبیعی می شود و پایش سلامت و حفاظت منابع طبیعی از چالش های مهم پیش روی جوامع بشری می باشد. ارزیابی اثرات و مخاطرات زیست محیطی (EIA) به عنوان استانداردی برای مهندسی و توسعه پروژه های جدید به کار می روند. زمین نشانگر ها، نشانگرهای زمین شناختی تغییرات سریع محیط زیستی ناشی از فرآیندهای طبیعی و یا فعالیت های بشری هستند که یک چهارچوب مفهومی برای ارزیابی تغییرات در اجزای غیرزیستی مناظر زمین و اکوسیستم ارائه می دهند. غار علیصدر همدان به عنوان یکی از مهمترین سایت های ژئوتوریستی ایران و بزرگترین غار آبی جهان معرفی شده است و همواره با توجه به آمار بالای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی (حدود 70 هزار نفر در نوروز سال (1397 مورد توجه گردشگران بوده است. بدیهی است پایش و حفاظت از این غار به عنوان یک سرمایه ملیاز اهم موارد مورد توجه بهره برداران، مسئولین و مردم منطقه است. مطالعات نشان داده اند که مهمترین زمین نشانگرهای کلیدی در پایش و حفاظت از غار علیصدر عبارتند از؛ کیفیت آب زیرزمینی داخل غار، شیمی آب داخل غار، تغییرات سطح آب داخل غار، تغییرات مورفولژیک ساختمانهای کارستی داخل غار، گلسنگ های سطوح دیواره های غار، تغییرات گازهای موجود در هوای داخل غار(بویژه میزان گاز کربنیک). به منظور پایش و ارزیابی هر یک این زمین نشانگر ها در غار علیصدر بایستی یکسری معیارهای سنجشی مورد توجه قرار گیرند که عبارتند از؛ بیان اهمیت زمین نشانگر، تعیین عامل بشری یا طبیعی ایجاد تغییرات در هر زمین نشانگر، مقیاس مکانی پایش زمین نشانگر، روش اندازه گیری تغییرات زمین نشانگر، بازه های زمانی اندازه گیری تغییرات زمین نشانگر، محدودیت های پایش زمین نشانگر در سایت و در آزمایشگاه، کارایی زمین نشانگر برای تغییرات گذشته و آینده و نهایتا0 حد آستانه تغییرات زمین نشانگر. پردازش و تفسیر این معیارها و داده های حاصل از آن می تواند به درک شکل گیری و روند کنترلی سلامت غار کمک شایان توجهی نماید.

کلیدواژه ها:

زمین نشانگرهای کلیدی ، پایش و حفاظت ، غار علی صدر ، همدان