دارالسلطنه تبریز، پایتخت ناشناخته مزارات ایران

اساتید و پژوهشگرانی که نیم نگاهی به تاریخ معماری و شهرسازی شهر تبریز داشته اند، می دانند که وارد شدن به این بحث تا چه اندازه حساس و خطیر بوده و زدودن تاریکی مطلقی که بر تاریخ معماری و شهری این شهر مخصوصا تا دوره قاجار حاکم است، کار سخت و طاقت فرسایی است. چراکه زلزله ها و جنگ های پی در پی با کشورهای همسایه، باعث زیر و رو شدن ساختار فضائی این شهر تاریخی گردیده و تنها مستندات باقیمانده از این دوره محدود به معدود بناهای به جای مانده به همراه سفرنامه ها و در برخی موارد ترسیماتی می شوند که از سوی برخی از جهانگردان با مقاصد مختلف ثبت شده اند که با تناقض های پنهان و آشکارشان ابهامات بسیاری را بر محققین تحمیل می نمایند.شهر تبریز در طول قرون اولیه پس از اسلام تا اواخر قاجار همواره به عنوان پایتخت و یا دومین شهر مهم ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. آوازه شهرت این شهر به دلایل متعددی نه تنها در تاریخ معماری و شهری این کشور، بلکه در جهان اسلام پیچیده و باعث پدید آمدن فضاهای متعدد شهری و معماری از قرون اولیه اسلامی شده است. این موضوع زمینه را برای حضور علماء، عرفاء، شعراء و دانشمندان نامدار و پرآوازه از مناطق مختلف ایران و ممالک دور و نزدیک مساعد نموده و موجبات شکل گیری مراکز متعدد علمی در این شهر را به عنوان قطب فرهنگی جهان اسلام فراهم نمود. به گونه ای که تبریز آن سال ها شهرت و اعتبار زیادی از این نظر کسب نموده و پایگاهی جهت فعالیت های هنری نیز گردید. به گونه ای که اولین مکتب نگارگری ایرانی تحت عنوان مکتب اول تبریز در قرن 7 و 8 هجری قمری در این شهر پایه ریزی شد. بنابراین کتاب حاضر از نگاهی نو به بررسی نقش فرهنگی- هنری این شهر در طی سالهای شهرت و اعتبار آن پرداخته است. از این رو هدف از تدوین این کتاب پاسخ به این سوال اصلی است که حضور عرفاء، شعراء، اولیاء و وزراء در این شهر چه تاثیری در شکل گیری و توسعه ساختار شهری این شهر تاریخی داشته است