استخراج و شناسایی ترکیب های شیمیایی اسانس توده های وحشی چای کوهی استان کردستان

گیاه دارویی چای کوهی در پیشگیری و درمان بسیای از بیماری ها استفاده می شود. اسانس این گیاهدارای فعالیت بیولوژیک می باشد. بر این اساس توده های وحشی رویشگاههای شمالی، مرکزی و جنوبی استانکردستان (مریوان- سعد و سلیمانیه، دهگلان-گردمیران و هورامان-دربنددزلی) جهت بررسی اسانس درزمان گلدهی به صورت تصادفی برداشت گردید. ارزیابی کمی و کیفی ترکیبات متشکله در اسانس توسطدستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیفنگار جرمی (GC/MS) صورت گرفت. نتایج حاصله تنوع را در ترکیبات و درصدهای اسانس جمعیت ها نشان داد. در مجموع 27 ترکیب در اسانس چای کوهی جمعیت هایمورد مطالعه شناسایی شد که 25 ترکیب در جمعیت مریوان-سعد و سلیمانیه، 22 ترکیب در جمعیتدهگلان-گردمیران و 19 ترکیب در جمعیت هورامان-دربنددزلی مشاهده شد. بیشترین ترکیب اسانسمربوط به ترانس-کاریوفیلن در اسانس جمعیت دهگلان-گردمیران (24/61%)، آلفا-پینن در اسانس جمعیت هورامان- بندر دزلی (21/98%) و جمعیت مریوان-سعد و سلیمانیه (18/38%) می باشد. طبق نتایج به دست آمده، ترکیبات آلفا-پینن، بتا-پینن، بتا-میرسن، بتا-فلاندرون، ترانس-کاریوفیلن، کاریوفیلن-اکساید، جرماکرن-دی، آلفا-کوپائن، دلتا-کادینن و اسپاتولنول ترکیبات غالب اسانس در بین جمعیت ها بودند. نتایجنشان داد که جمعیت هورامان-دربنددزلی به دلیل دارا بودن درصد بالایی از ترکیبات غالب اسانس می تواندبرای برنامه های به نژادی و صنایع دارویی مفید واقع گردد.

کلیدواژه ها:

اسانس ، چای کوهی ، کردستان ، گاز کروماتوگراف متصل به طیفنگار جرمی (GC/MS)