بررسی اسانس اکوتیپهای بومادران زرد (.Achillea biebersteinii Afan) در استان آذربایجان غربی

گیاه بومادران یکی از مهمترین گیاهان دارویی متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae) می باشد که به صورتخودرو در ایران یافت میشود. این گیاه دارای کاربردهای دارویی فراوانی میباشد. در این پژوهش به بررسی تنوعفیتوشیمیایی اسانس اکوتیپ های بومادران زرد یا بومادران مزرعه روی موجود در رویشگاه های استان آذربایجان-غربی (ارومیه-حصارترکمان، بوکان-بردهزرد و نقده-هفت چشمه) پرداخته شد. بدین منظور جمعیت های هررویشگاه در زمان گلدهی برداشت شد. اسانس گیری توسط کلونجر انجام شد و شناسایی ترکیب های اسانس بادستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف نگار جرمی (GC/MS) انجام گردید. بر اساس نتایج بدست آمده درصد و نوع ترکیبات اسانس در بین جمعیت های مورد مطالعه متفاوت میباشد. در مجموع 24 ترکیب اسانس شناسایی شد که 14 ترکیب در جمعیت نقده-هفت چشمه، 13 ترکیب در جمعیت بوکان-بردهزرد و 12 ترکیب در جمعیت ارومیه-حصارترکمان مشاهده شد. ترکیب Camphene ،(4/58%) Alpha-terpineol, (4/67%) Alpha-pinene ،(16/21%) Camphor ،(52/5%)1,8-cineole (4/49%) و (4/31%) Terpinine-4-o در جمعیت نقده- هفت چشمه، ترکیب Camphor (26/99%)؛ Thymol (16/15%)؛ Piperitone (14/58%)؛ cineole1،8 (7/69%)؛ Borneol acetate (5/94%)؛ Beta-pinene (4/46%) و Camphene (3/10%) در جمعیت بوکان- برده زرد و ترکیب cineole1،8 (38/93%)؛ Piperitone (27/24%)؛ Chrysanthenyl acetate (13/30%) و Camphor (6/18%) در جمعیت ارومیه حصارترکمان بیشترین مقادیر را به خود اختصاص دادند. طبق نتایج بدست آمده ترکیبات cineole1،8؛ Camphor؛ Alpha-terpineol ،Alpha-pinene ،Camphene و Piperitone ترکیبات غالب اسانس جمعیت ها می باشند. جمعیت نقده-هفت چشمه با میزان بالای cineole1،8، جمعیت بوکان-بردهزرد با میزان بالای Thymol و Camphor و جمعیت ارومیه-حصارترکمان با میزان بالای cineole1،8، و Piperitone میتوانند در صنایع دارویی و برنامه های به نژادی این گیاه مورد توجه قرار گیرند.میتوانند در صنایع دارویی و برنامههای بهنژادی این

کلیدواژه ها:

آذربایجان غربی ، بومادران ، تنوع اسانس ، cineole ، GC/MS1 ، 8