بررسی تطبیقی اصالت ماهیت واصالت وجود وتشکیک در آراء صدر الدین دشتکی وملاصدار

نزاع بین طرفداران اصالت وجود و طرفداران اصالت ماهیت یک نزاع معنوی است ، زیرا روشن شدن محل نزاع،تاثیر زیادی در حل بسیاری مشکلات فلسفی و دگرگون شدن چهرهء بسیاری از مسائل فلسفه اسلامی دارد در نقد ملاصدرا نسبت به دیدگاه دشتکی باید بیان کرد که اعتقاد به فرد و مصداق داشتن برای وجود که بزعم دشتکی از اضافه و نسبت مفهوم وجود با ماهیات و اشیاء خارجی حاصل میشود، با مجعول دانستن ماهیت در تضاد است. ملاصدار اعتقاد دارد که بعضی از از جواهر میتوانند سبب و علت برخی دیگر باشند بعنوان مثال، عقل علت صورت است و صورت نیز شریکه العله ماده است و پذیرفتن علیت میان جواهر بمعنای قبول تشکیک مراتب است که بازگشت به تقدم و تاخر دارد و جواهر نیز از سنخ ماهیت میباشند، در نتیجه دیدگاه دشتکی هم با مجعول دانستن ماهیت ناسازگار است و هم با علیت جواهر نسبت به یکدیگر. این پژوهش با استفاده از متون کتابخانه ای وبه شیوه توصیفی تطبیقی به این نتیجه رسیده که دشتکی، راه را در اصالت وجود برای ملاصدرا هموار کرد ملاصدرا، بنا به اعتراف خود، در آغاز مدافع و طرفدار اصالت ماهیت بوده است و در سیر تحول و تکامل فکری خویش است که از آن عدول می کند، ولی براین نظر است کخ نظریه یی که به نظر ما نزدیک است، همان است که برخی از ژرف اندیشان آن را ارائه نموده اند مقصود وی از این سخنان صدرالدین دشتکی است .بطور اجمال میتوان گفت ملاصدرا در طرح نظریات عمده فلسفی خود از قبیل :اصالت وجود، تشکیک و ماهیت وامدار دیدگاه های صدرالدین دشتکی بوده است.

کلیدواژه ها:

صدر الدین دشتکی ، ملاصدار ، اصالت ماهیت ، اصالت وجود وتشکیک