تحلیل ویژگی ها و اصول معماری بازارهای تاریخی شمال ایران (نمونه موردی : بازار قدیمی شهر ساری)

بازار عالی ترین و عملی ترین مرکز برای تجارت و کسب و کار است که بشر تاکنون برای خود ابداع کرده است. بازار مرکز شهرهای اسلامی، کانون به هم پیوسته بازرگانی و داد و ستد کلی و جزئی صنعتگری پیشه وری و سایر فعالیت های اقتصادی از جمله مرکز اصلی ستاد هدایت، سازماندهی و نظارت اقتصادی از جمله سرمایه گذاری، پرداختن به امور مالی و اعتبار سنتی است. تحقیقات بسیاری در مورد بازار های تاریخی در ایران شده ولی در مورد بازار های تاریخی منطقه شمال ایران هیچ تحقیق و پژوهشی نشده است . از این رو ، هدف از این پژوهش تحلیل ویژگی ها و اصول معماری بازارهای تاریخی شمال ایران به عنوان یکی از مهم ترین و زیباترین نمودهای معماری ایرا نی-اسلامی در این اقلیم قرارگرفته است. پژوهش انجام گرفته از نوع تفسیری-تحلیلی و در زمره تحقیقات کاربردی است. با توجه به اینکه شهر ساری دارای میراث گرانبهای فرهنگ و تاریخ می باشد ، می توان تحقیقات گسترده ای بر معماری بازار ها این شهر تاریخی انجام داد که از دست آورد های پژوهش می باشد. در شهر ساری همبستگی مسجد جامع و بازار و اهمیت این دو در ساختار بنیادی شهر امری مشهود و عینی است ؛ اینکه ، تا روزگاری دراز زندگی و فعالیت اقتصادی ، اجتماعی و تا حدودی مذهبی و سیاسی این شهر در بازار ظهور و بروز داشته است ، قطعی است . در شهر ساری بازار به مسجد جامع وابستگی کالبدی و کارکردی نزدیکی دارد و مسجد جامع در بطن بازار قرار گرفته است. در کرانه ی دریای خزر به لحاظ رطوبت و بارندگی بسیار زیاد، راسته های بازار غالبا فاقد تاق هستند و فقط بام شیب دار حجره ها از دوطرف تا حدودی فضای بالای راسته ها را می پوشانند و در هنگام بارندگی مانع از ریزش باران بر روی عابرین می شوند. وجود تاق مانع از جریان طبیعی هوا در سطح بازار می شود و نمی تواند هوای مرطوب و سنگین را در فضای بازار جابجا کند.

کلیدواژه ها:

بافت شهری ، بازار تاریخی ، مازندران ، ساری