بررسی تطبیقی خودستایی و فخر متنبی و خاقانی

فخر یکی از اغراض برجسته ی شعر غنایی محسوب میشود که مقصود اصلی شاعر و مضمون قصیده حاکی از فضل و کمال شاعر بوده و او از آن به عنوان وسیله ای برای بزرگی ها و مفاخر خود، قوم، سرزمین و مذهبش استفاده میکنند. از میان شاعران برجسته ی عرب که در این زمینه به هنرنمایی پرداخته است، میتوان متنبی، شاعر سده چهارم هجری، را نام برد و در شعر فارسی نیز مفاخرات خاقانی شروانی شاعر سده ششم هجری، از شهرت فراوانی برخوردارند. روش تحقیق، به شیوه ی توصیفی- تحلیلی و حجم نمونه، کل قصاید خاقانی و دیوان اشعار متنبی است. با مطالعه و بررسی اشعار دیوان این دو شاعر، مضامینی که در آنها دو شاعر مفاخره داشته و به خود فخر فروخته اند، استخراج گردیده و با هم مقایسه شده اند. در دیوان متنبی و خاقانی تفاخر و مباهات به اشعار خود به وفور دیده میشود. این دو شاعر به دلیل آشنایی با زبان و علوم مختلف و بازتاب آنها در دیوانشان، همگان را مجذوب و شیفته ی خود نموده و خود نیز شیفته و مجذوب اعجاب انگیزی سخن خود شده اند. آنچه که فخریات هر دو شاعر را از هم متمایز میسازد این است که: در شعر متنبی افتخار به گذشتگان و عنصار مذهبی نمود بارزی ندارند اما مباهات به شجاعت و جنگاوری به وفور در شعرش دیده میشود و این در حالی است که در شعر خاقانی، گذشتگان شاعر و عناصر مذهبی جایگاهی بس رفیع داشته و برخلاف شعر متنبی، تفاخر به آشنایی با امور و فنون جنگی در شعرش جایگاهی ندارد.

کلیدواژه ها:

قصاید خاقانی ، متنبی ، فخر ، خودستایی ، ادبیات تطبیقی.