تحلیل تاریخی ومقایسه ای روند های رشد توسعه در ایران و ژاپن

در قرن 16 میلادی در ژاپن امپراتوری توکوگاوا و در ایران سلسله صفوی تکوین بافته و روند توسعه این دو کشور شروع به شکل گیری کرد.حکومت توکوگاوا شرایطی در جهت توسعه ایجاد کرد که پس از دو قرن و نیم،زمانی که حکومت میجی بر سر کار آمد، جامعه آمادگی کامل و پیش زمینه های مناسب برای آغاز روند نوسازی را در خود داشت و انقلاب میجی در واقع روند نوسازی ژاپن را به سرمنزل مقصود هدایت کرد.اما ایران اگرچه در عهد صفوی در سطح بالاتری از توسعه نسبت به ژاپن قرار داشت اما مجموعه شرایط و روند حکومتی نادرست پس از شاه عباس،باعث قطع روند توسعه در قرن 18 شد تا اینکه در قرن 19 در زمان قاجار مجددا اقداماتی از سوی عباس میرزا و امیر کبیر(ولیعهدان پادشاهان قاجار) در جهت نوسازی صورت گرفت که به دلایلی با شکست مواجهشد.در اوایل قرن 20 رضا شاه پهلوی،توسعه را در اولویت برنامه های خود قرار داد و نوسازی را آغاز کرد،در شرایطی که زمینه های مساعد نوسازی،مانند ژاپن،در ایران شکل نگرفته بود.این شرایط نامناسب و نیز نحوه حکومت رضا شاه،روند نوسازی را در ایران با شکست مواجه ساخت.این مقاله کوشیده است که توسعه را در ایران و ژاپن در دوره های نام برده شده مقایسه کند و علل و عوامل توسعه یافتگی ژاپن و عدم توسعه ایران را برشمرد.این مقاله برداشتی ساختاری و محتوایی از کتاب جامعه شناسی توسعه (بررسی تطبیقی تاریخی) ایران و ژاپن تالیف دکتر احمد رجب زاده می باشد.از آنجا که کتاب مذکور،تحقیقی کامل و جامع در رابطه با موضوع این مقاله به شمار می رود،نوشتن این مقاله به جز پیروی از کتاب رجب زاده،امری مشکل و ناممکن بود.