بررسی اصول و قواعد شهرسازی ایرانی اسلامی

اصول و قواعد شهرسازی و معماری در جوامع مختلف بر اساس تفکرات فرهنگی، دینی و تاریخی آن جامعه شکل می گیرد.همان گونه که شرایط اقلیمی بر معماری هر شهر تاثیرگذار است، دیدگاه ، طرز تفکر و آیین مردم آن شهر نیز بر هویت آن شهر تاثیرگذار می باشد. معماری در شهرهای اسلامی باید به صورتی باشد که این شهرها علاوه بر داشتن ظاهر اسلامی مانندمسجد، مناره و گنبد، با درنظر گرفتن نیازهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، ارزش های اسلامی و تفکرات دینی مردم را اعمال نماید. در این تحقیق با جمع آوری نکات کلیدی با استفاده از توصیفات، به بررسی قواعد حاکم بر شهرسازی ایرانی اسلامی و ویژگی های کالبدی شهرها و عناصر ثابتی چون مسجد و بازار پرداخته شده است. در این راه از مطالعات پیشین در رابطه با روابط اجتماعی، حقوقی، فقهی و ... استفاده شده تا سیمای دقیق تر و جامع تری از این شهرها به دست آید. نتایج مطالعه نشان می دهد که شهرهای ایرانی اسلامی با داشتن ساختار ارگ حکومتی، مسجد، بازار و محلات دارای شباهت هایی با شهرهای ساسانی که از کهن دژ، شارستان و ربض ساخته می شدند، هستند. هم چنین شهرهای ایرانی اسلامی، با توجه به دوره های مختلف تاریخی و اجتماعی، دارای ساختار کالبدی متفاوت بوده اند و به شکل های مختلفی توسعه می یافتند. از طرف دیگر باید گفت توسعه شهرها باید به نحوی باشد که ارتباط هسته مرکزی و استخوان بندی اصلی شهر با تمام نقاط قدیم وجدید شهر حفظ شود تا کلیه نقاط شهر فعال باشند.

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، شهر ایرانی اسلامی ، ساختار کالبدی ، فضای شهری ، توسعه شهری.