مطالعه ساختارشناسی ظروف سنگ استاتیتی محوطه شادیاخ به روش XRF، XRD و SEM

تولید ظروف سنگی از دوران نوسنگی آغاز شد، تولید و استفاده از سنگهای کلریت و استاتیت نیز از دوران مفرغ آغاز گردید . ایران از مهمترین مراکز دارای معادن سنگ نرم جهت تولید این نوع ظروف است و محوطه هایی همچون تپه یحیی و کنار صندل شمالی و جنوبی در استان کرمان از معروفترین محوطه هایی هستند که در صنعت ساخت ظروف و اشیاء از سنگهای نرم فعالیت داشته اند. پژوهشهای محدودی در مورد منابع خام این سنگها صورت گرفته است که بر روی نمونه های عصر مفرغ متمرکز شده بود و باوجودآنکه استفاده از این سنگها در دوره های تاریخی یا اسلامی نیز رواج داشته است، تنها پژوهش در این زمینه منحصر به تاثیر پخت وپز بر ساختار ظروف کلریتی بود. طی کاوشهای باستان شناسی در محوطه شادیاخ که به قرون ابتدایی و میانی اسلامی متعلق است، قطعات مختلفی از این ظروف در لایه های باستانی به دست آمده است. سوالات این پژوهش: ظروف سنگی محوطه شادیاخ از چه جنسی هستند و چه کانی هایی در بافت آن وجود دارد و میزان همخوانی ترکیب شیمیایی آنها چه میزان است. هدف از این پژوهش ساختارشناسی ظروف سنگی شادیاخ است. در این پژوهش تعداد 16 نمونه مورد آنالیز قرار گرفت. هر 16 نمونه به روش XRD آزمایش شدند. به منظور تکمیل اطلاعات از این مجموعه 4 قطعه نیز به روش XRF و 2 نمونه هم با روش SEM آزمایش شد. در این پژوهش نتایج این مطالعه نشان داد که نمونه ظروف شادیاخ با توجه به نتایج جنس استاتیت است مطالعه عناصر و کانیها و تهیه نمودار برهم اندازی عناصر، نشان داد که نمونه های محوطه شادیاخ از یک منبع یا ساختار زمینشناسی ساخته شدند.

کلیدواژه ها:

استاتیت ، شادیاخ ، نیشابور ، XRF ، XRD ، SEM