جایگاه اخلاق کاربردی در تامین دادرسی عادلانه از دیدگاه فقه اهل بیت (ع) و آموزه های رضوی

عدالت قضایی و دادرسی عادلانه در زمره مهم ترین رسالت ها و با اولویت ترین برنامه های هر نظام حکومتی است و بی گمان دستگاه قضایی مهم ترین رکن و موثرترین نهاد در این باره محسوب می شود. نهادی که وظیفه حل و فصل اختلافات، رسیدگی و صدور حکم در مورد تظلمات و تعدیات را بر عهده داشته و نیز مسوول حسن اجرای قوانین، پشتیبانی از حقوق فردی و اجتماعی و نیز تحقق عدالت قضایی است. بدین جهت متصدیان امر قضا و کارگزاران امر دادرسی پیش از هر امری باید به مراعات اصول و ارزش های اخلاقی حرفه ای خود پایبند باشند تا بتوانند در ایفای مسئولیت خطیر خود موفق و کارآمد عمل کنند. بر اساس آموزه های فقه شیعه؛ تراث غنی و ارزشمند اهل بیت (علیهم السلام)، کارگزاران و ماموران امر قضا، مکلف به رعایت اصول اخلاقی مهمی شده اند که می توان از آن به عنوان بایسته های اخلاق کاربردی یاد کرد که شامل مواردی مهمی چون؛ رعایت کرامت، صداقت، استقلال و بی طرفانه بودن و ارشاد مردم است. گفتنی است که به رغم تلاش ها پیشرفت های صورت گرفته در نظام های مختلف، تاکنون نظیر این آموزه ها و اصول اخلاقی ارزشمند، در هیچ سندی با این جامعیت و ظرافت نیامده است. از سوی دیگر، به لحاظ این که یکی از آسیب های مهم نظام قضایی در کشور ما ناشی از عدم توجه لازم به تدوین و مراعات اخلاق کاربردی در امر قضا و دادرسی است، در این نوشتار ضمن تبیین ضرورت این امر، موارد اخلاق کاربردی در تامین دادرسی عادلانه بر اساس فقه اهل بیت (ع) و آموزه های رضوی و راهکارهای تحقق آن بیان شده است.

کلیدواژه ها:

اخلاق کاربردی ، کرامت محوری ، عدالت قضایی ، دادرسی منصفانه آموزه های اهل بیت (ع)