عدالت توزیعی در میراث فقهی حقوقی اهل بیت (ع)

از جمله مسائل مورد توجه مسلمانان، توزیع عادلانه ثروت در جامعه بوده که در فقه و حوزه های اجتماعی نقش اساسی را ایفاء می نماید. عدل جمعی در بیشتر آیات قرآن کریم به ویژه در مسائل خانوادگی و اجتماعی به چشم می خورد. اسلام، تعدیل ثروت در حوزه - کی عدالت اقتصادی را با تعیین مصارف شش گانه بیان می دارد تا عدالت به همه ی مراکز و اقشار تعمیم یابد. عدالت توزیعی به معنای تساوی و برابری و نفی هر گونه تبعیض نسبت به تقسیم اموال است. در پژوهش حاضر عدالت توزیعی به عنوان یکی از اهداف نبوت و جزیی از عدالت اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. در این خصوص فقها نظرات متفاوتی را بیان داشته اند که در جهت دست یافتن به مفهوم آن در میراث اهل بیت (ع) حائز اهمیت می باشد. تقسیم به طور مساوی میان صاحبان احتمالی، برقراری مساوات و موازنه بر اساس استحقاق افراد، توزیع برحسب کارایی افراد و عدالت رهبر جامعه، به عنوان مهم ترین وجه عدالت، از جمله مواردی است که در این خصوص بدان پرداخته می شود. هدف از عدالت توزیعی، دست گیری از ضعغا، احیای جامعه اسلامی، از بین بردن فقر مطلق و ایجاد توازن و تعادل نسبی بین اقشار جامعه اسلامی است. مطالعات انجام شده با استناد به آیات قرآن، سنت معصومین علیهم السلام و نظریات فقیهان به این نکته تاکید دارند که، اسلام در مسائل اقتصادی (عدالت توزیعی) در بر دارنده ی نوعی درجهبندی بین افراد جامعه است و به طبقه بندی میان افراد قائل نیست. بنابراین جامعه به دو بخش تقسیم نشده، بدین نحو که بخشی از آن صرفا دارای نیروی کار و بخش دیگر آن صرفا از راه سرمایه بهره بگیرد، بلکه می بایست توزیع به میزان استحقاق افراد و برابری آنها در جامعه مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

عدالت توزیعی ، مساوات ، حکومت ، اموال.