آیا ضحاک شاهنامه را می توان مادینه پنداشت
محل انتشار: مجله نثر پژوهی ادب فارسی، دوره: 20، شماره: 41
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 567
فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JLL-20-41_002
تاریخ نمایه سازی: 19 تیر 1398
چکیده مقاله:
اگرچه ضحاک در شاهنامه نراژدها خوانده میشود، او را بنا بر گواهیهایی میتوان مونث پنداشت که آن عبارت است از: 1- همانگونه که در کیش مانی، دیو بیشرم آز جنسیت زنانه دارد، ضحاک نیز که نماد آز در شاهنامه است، ممکن است مادینه باشد. در شاهنامه، ابلیس در برابر خدماتش به ضحاک، جایی از تن او را میبوسد که محارم اجازه بوسیدن دارند. این نشانی است بر جنسیت غیر متعارف ضحاک؛ 2- ضحاک شاهنامه و مردیانگ مادینه مانوی هر دو ابزار دست اهریمن هستند و میخواهند جهان را از مردم تهی کنند. این کارویژه همسان، جنسیت مادینه ضحاک را تداعی میکند؛ 3- ضحاک پس از سالیان زندگی با ارنواز و شهرناز، صاحب فرزند نمیشود که این نکته ناتوانی او را در مردانگی میرساند؛ 4- پژوهندگانی معتقدند واژه ارنواز در یشتهای اوستا که واژهای مونث است، صفت اژدهاکه بودهاست که از او جدا شده و در شکل زنی بهنام ارنواز در متنها آشکار شدهاست؛ 5- پژوهندهای دیگر اژی را با همتای بودایی آن، ناگی، سنجیدهاست؛ موجودی که از دوش او مار روییده و مونث است؛ 6- اژیدهاکه اوستا از آب برآمدهاست و ازدهاک در بندهش در سپیدرود آذربایجان، مراد خود را از اهریمن و دیوان میجوید. او در شاهنامه نظم کیهانی را برمیآشوبد و طبقات اجتماعی را بر هم میزند. همین ویژگیها درباره تیامت میانرودی نیز دیده میشود که این همانندیها میتواند ما را بر آن دارد، ضحاک چون تیامت مادینه است؛ 7- در برخی متنهای دوره اسلامی، رفتار ضحاک، به کردار زنان تشبیه شدهاست.
نویسندگان
حمیدرضا اردستانی رستمی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :