ارزیابی و تحلیل ریسک های زیست محیطی تالاب بین المللی خورخوران با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره

ارزیابی ریسک ­زیست­محیطی یک ابزار مهم در مدیریت محیط­زیست به منظور کاهش مخاطرات در اکوسیستم­ها و دست­یابی به توسعه پایدار به شمار می­رود که امروزه در برنامه­ریزی­ها و سیاست­گذاری­های کشورهای مختلف جهان مورد توجه قرار گرفته است. تالاب­ها اکوسیستم­های حساس و بسیار ارزشمندی هستند که در سال­های اخیر با توجه به فعالیت­های مخرب انسانی با مخاطرات فراوانی مواجه شده­اند. استفاده از روش­های ارزیابی ریسک زیست­محیطی یکی از ابزارهای مهم در مطالعات مدیریت محیط­زیست و شناسایی و کاهش عوامل بالقوه آسیب­رسان محیط­زیستی برای حصول به توسعه پایدار است. این تحقیق به منظور شناسایی، رتبه­بندی و ارزیابی ریسک­های زیست­محیطی تهدید کننده تالاب بین­المللی خورخوران و ذخیره­گاه زیست­کره حرا، در استان هرمزگان در سال 1393 به انجام رسید. برای این منظور ابتدا با استفاده از روش دلفی ریسک­های شاخص تالاب شناسایی و به منظور رتبه­بندی و مشخص نمودن اولویت عوامل تهدید، از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره AHP و TOPSIS استفاده گردید. در نهایت اولویت­بندی33 عامل ریسک در دو گروه طبیعی و زیست­محیطی (ریسک­های فیزیکی، بیولوژیکی، اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی) بر اساس سه شاخص شدت اثر، احتمال وقوع و حساسیت محیط ­پذیرنده صورت پذیرفت. نتایج حاکی از آن است که به ترتیب برحسب میزان نزدیکی (CL+) از بین معیارهای زیست­محیطی، آلودگی­های نفتی (8819/0)، صید بی­رویه و غیرمجاز (8770/0) و قاچاق سوخت (7106/0) و از میان معیارهای طبیعی، خشکسالی و تغییرات اقلیم (7211/0) در اولویت­های اول و سایر ریسک­ها در رتبه­های بعدی جای دارند. با توجه به نتایج به­دست آمده اولویت­های مدیریتی و برنامه­ریزی در جهت کاهش تاثیر و پیامدهای ریسک­ها که اثرات جبران­ناپذیری بر محیط­زیست و عملکرد تالاب دارند، می­بایست مورد توجه جدی قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ریسک ، تالاب بین المللی ، تصمیم گیری چندمعیاره