مداخلات سرمایه اجتماعی در مناطق حاشیه شهر و تاثیرات آن ها بر پیامدهای سلامت: یک مطالعه مروری نظام مند

زمینه و هدف: سرمایه اجتماعی به عنوان یک مکانیسم روانشناختی ممکن است شکاف های اجتماعی ناشی از نابرابری های درآمدی را از بین ببرد و درنتیجه تاثیر نابرابری های درآمد بر سلامت را تعدیل کند. بنابراین سیاست ها و برنامه های ارتقای سلامت که سرمایه اجتماعی را ایجاد یا تقویت می کنند، می توانند با تسهیل و تقویت ظرفیت های سازمانی گروه های شهروندی و دولت های محلی، باعث افزایش اطلاعات و فراهم سازی شرایط برای مذاکره افراد حاشیه نشین با گروه ها و ادارات محلی برای تامین تقاضاهایشان شوند و منجر به کاهش اثرات زیان آور این نابرابری ها در سلامت جامعه شوند. لذا این مرور نظام مند با هدف بررسی تاثیر مداخلات سرمایه اجتماعی بر پیامدهای سلامت افراد حاشیه نشین انجام شده است.روش کار: این مطالعه به روش مرور نظام مند و در سال 2018 انجام شده است. جستجوی نظام مند درWeb of Science ، PubMed، CENTRAL، Scopus، PsycINFO، Embase، Google Scholar و Social Capital Gateway در سال 2018و بدون محدودیت زبانی انجام شد. برای جستجوی نظام مند از ترکیبی از کلیدواژه های Slum، Ghetto، Suburban، social capital، Social Isolation، Health و سایر مترادف ها استفاده گردید. غربالگری عنوان، چکیده و متن کامل مطالعات و همچنین بررسی کیفیت مطالعات وارد شده به صورت مستقل توسط دو نفر از محققین انجام شد. برای استخراج داده های مطالعات واجد شرایط جدول استخراج داده شامل؛ setting، methodology، population، intervention، outcomes و main results طراحی گردید.یافته ها: جستجوی نظام مند و بررسی سایر منابع منجر به شناسایی 916 مقاله شد که بعد از غربالگری و ارزیابی کیفیت مطالعات 12 مقاله وارد مطالعه شد. مداخلات اجرا شده در اغلب مطالعات مربوط به سطح میانی (mesolevel) و مربوط به هر دو بعد ساختاری و شناختی سرمایه اجتماعی هستند و بیشتر مداخلات اجرا شده از نوع سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر واسطه برای اهداف سلامت (مثل فعالیت فیزیکی یوگا و لیگ رقابتی فوتبال در مناطق حاشیه شهر) و سرمایه اجتماعی به عنوان مداخله هدف (مثل مداخلات آموزشی و ارائه اطلاعات مناسب توسط داوطلبان یا همتایان غیرحرفه ای) هستند. پیامدهای بررسی شده در مطالعات شامل پیامدهای ذهنی و عینی هستند که شاخص های سلامت روان و شاخص های سلامت نوزادان و کودکان به ترتیب جزو پیامدهای ذهنی و عینی شایع در مطالعات وارد شده هستند. مداخلات ساختاری و شناختی تاثیرات متفاوتی بر پیامدهای ذهنی و عینی دارند به طوریکه مداخلات ساختاری اغلب باعث بهبود شاخص های ذهنی و مداخلات شناختی باعث بهبود شاخص های عینی می شوند.نتیجه گیری: اجرای مداخلات سرمایه اجتماعی در مناطق حاشیه نشین می تواند تاثیرات مثبتی در ارتقای شاخص های سلامت باشد که لازمه این امر انتخاب مداخلات مناسب (ساختاری یا شناختی) براساس اهداف مورد نظر می باشد. از این رو در برنامه های ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری ها باید رویکردهایی جهت تشویق مداخلات سرمایه اجتماعی به کار رود

کلیدواژه ها:

سرمایه اجتماعی ، حاشیه شهر ، پیامدهای سلامت