تجلی آیات قرآنی در دیوان حکیم شفائی اصفهانی

     شرف الدین حسن حکیم شفائی اصفهانی شاعر،عارف و پزشک مقتدر و توانای قرن ده یازدهم هجری است. زندگی وی همزمان با حکومت پادشاهان صفوی بویژه شاه عباس اول بوده است وی یکی از بنیانگذاران سبک هندی اصفهانی یا سبک دوره صفویه است که به روایت صاحب عالم آرا ملقب به ملک الشعرا و ممتاز ایران شد. دیوان او دربردارنده 12000بیت در قالب قصیده، غزل، قطعه، ترکیب بند و رباعی است که 1060 غزل در این میان جلوه می کند.او در غزل پیرو حافظ، سعدی و مولوی است و در این نوع ادبی، بابا فغانی شیرازی را استقبال و نظیره گویی کرده است. اندیشه های عرفانی، علاقه مندی به عرفان و تصوف و نیز تبحر خاص شفائی در علوم صرف ونحو عربی سبب شد که وی دیوان خود را با عبارت های جا افتاده و فصیح عربی به خوبی تزیین نماید. علاقه ومهارت وی در درک و فهم علم عربی شفائی را به سوی گنجینه پر فیض قرآن رهنمون ساخت. چنانکه بسیاری از ابیات دیوانش به شیوه های : اشاره،تلمیح، تضمین،حل، اقتباس، وتمثیل های گوناگون به نام و سخنان پیامبر (ص) و سایر معصومین (ع) و ابیات قرآنی آراسته است. شفائی توانسته است دراشعار خود با عبارت پردازی ها ،استدلال و بیان ما فی الضمیر به خوبی ازآیات قرآنی و قصه ها و روایات دینی بهترین بهره را ببرد. با استناد به شیوه های اثر پذیری؛ نظیر: واژگانی، گزاره ای، گزارشی، الهامی بنیادی، تلمیحی، تاویلی، تصویری؛ نگارندگان در این پژوهش تلاش نمودند تا با بهره گیری از جدولهای آماری، گونه های مختلف تجلی آیات قرآن و برجستگی نام و داستان زندگی پیامبران و معصومین را در دیوان شفائی تحلیل کنند.  

کلیدواژه ها:

حکیم شفائی اصفهانی ، شعر سده ده یازدهم ، قرآن ، پیامبران و معصومین ، شیوه های اثرپذیری