موقوفات زنان در دوره ی اسلامی

میل به جاودانگی در فطرت بشر به صورت خدادادی نهفته است و آدمی همواره برای جاودانه زیستن میکوشد. یکی از اموری که پاسخگو به این هدف درونی است صدقه ای جاوید به نام وقف است که در پیشرفت تمدن اسلامی نقش اساسی دارد. یک مورد از راه های ظهور حیات اجتماعی زنان، مشارکت آنان در امور خیریه از طریق وقف است. با مطالعه ی اسناد موقوف مشخص میگردد بخش گسترده ای از موقوفات، متعلق به بانوان نیکوکار است که دارایی های خود را با هدف های مشخصی وقف نموده اند. زنان در این صحنه همچون بسیاری از صحنه های دیگر اجتماع بسیار پرتوان ظاهر شده اند که نشان دهنده حضور فعال آنان در اجتماع حداقل از دوره زندیان تا زمان حال بوده است. این بانوان ثابت میکنند که در وقف هیچگونه نگاه جنسیتی وجود نداشته و زنان فارغ از هر گونه نگاه جنسیتی اقدام به وقف نمود اند. از لحاظ منزلت اجتماعی نیز بانوان واقفه از طبقات مختلف جامعه در این سنت پسندیده مشارکت داشته اند. با این حال آمار موقوفات زنان در دوره های تاریخی بیانگر اینست که نقش زنان نیز در عرصه وقف پررنگ میباشد. مقاله حاضر که با بهره گیری از شیوه ی تحلیلی- توصیفی، رویکرد تاریخی و با استفاده از منابع موجود و مقاله های معتبر علمی جمع آوری گردیده، به بررسی موقوفات زنان در دوره اسلامی می پردازد و درصدد است با توجه به جایگاه وقف در ایران، اهمیت نقش زنان را در امر وقف نشان دهد.

کلیدواژه ها:

موقوفات ، زنان ، وقف ، صفوی ، قاجار ، پهلوی