زنان و موسسات خیریه رفاهی– بهداشتی ایران از مشروطه تا پایان حکومت پهلوی دوم

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: همایش علمی فرهنگ رضوی و بانوان فرهیخته و نیکوکار- بزرگداشت بانو ستی فاطمه
  • کد COI اختصاصی: GOHARSHAD01_027
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 546
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

الهام ملک زاده

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

ایجاد و گسترش موسسه های خیریه نوین در دوره مشروطه بنیان گردید. از همین دوران، شمار زیادی از زنان با برپایی انجمن ها و جمعیت های مخصوص بانوان، موجودیت خود را اعلام کردند. این انجمن ها با صبغه سیاسی و در عین حال فعالیتی مخفیانه، در دوران رضاشاه و همسو با شعارهای دولت مدرن پهلوی اول عرصه تازه ای یافتند که فعالیت زنان در موسسات و انجمن های اجتماعی و فرهنگی را میسر می نمود. با تحول این تشکل ها و جمعیت های زنانه و در راس آن کانون های خیریه رفاهی و بهداشتی، زنان با حمایت و پشتیبانی حکومت، فرصت و موقعیت ارائه خدمات در بخش های رفاهی و بهداشتی را به دست آوردند. در دوران پهلوی دوم با وجود تحولات سیاسی متاثر از استعفای رضاشاه، جنگ جهانی دوم واشغال ایران و به رغم دوری روشنفکران ونخبگان فرهنگی از رژیم و همکاری نکردن با سازمان ها و نهادهای خیریه رفاهی - بهداشتی، بسیاری از زنان با شور و اشتیاق به فعالیت خود در این حوزه ادامه دادند. این مقاله بر آن است به سئوالات زیر پاسخ دهد: حضور زنان در موسسات خیریه رفاهی – بهداشتی، ازمشروطه تا پایان حکومت پهلوی دوم چه فراز و نشیب هایی داشته است عوامل تشویقی یا موانع بر سر راه زنان فعال در این حوزه چه بوده و میزان کارآمدی زنان در عرصه فعالیت های خیریه رفاهی – بهداشتی تا چه میزان قابل ارزیابی است روش پژوهش مورد استفاده نیز منابع کتابخانه ای و آرشیوی، با روش تحقیقات کیفی و شیوه توصیفی– تحلیلی است.مقدمه: ایجاد و گسترش موسسه های خیریه نوین در دوره مشروطه بنیان گردیدو شمار زیادی از زنان با برپایی انجمن ها و جمعیت های مخصوص بانوان، موجودیت خود را اعلام کردند . این انجمن ها با صبغه سیاسی و فعالیتی مخفیانه، در دوران رضاشاه همسو با شعارهای دولت مدرن عرصه تازه یافتند. تحول این تشکل های زنانه و در راس آن کانون های خیریه رفاهی و بهداشتی، با حمایت حکومت، فرصت ارائه خدمات در بخش های رفاهی و بهداشتی حاصل شد. دوره پهلوی دوم و تحولات ناشی از استعفای رضاشاه، جنگ جهانی دوم و اشغال ایران، به رغم دوری نخبگان فرهنگی از رژیم و عدم همکاری با سازمان های خیریه رفاهی - بهداشتی، بسیاری از زنان به فعالیت خود در این حوزه ادامه دادند. سئوالات مطرح در این مقاله عبارتند از: حضور زنان در موسسات خیریه رفاهی – بهداشتی با چه موانع یا عوامل تشویقی همراه بوده است میزان کارآمدی این فعالیت ها تا چه میزان قابل ارزیابی است روش بررسی: منابع کتابخانه ای و آرشیوی، با روش تحقیقات کیفی و شیوه توصیفی– تحلیلی است.نتایج و بحث: در این دوران، وضع اجتماعی زنان، ساختار جمعیتی و تشکل های زنان متحول گردید که در راس آن موسسات و انجمن های خیریه رفاهی– بهداشتی بودند. شرایط حکومت به کارگیری زنان در امور اجتماعی و فرهنگی را در پی داشت.نتیجه گیری: ایجاد موسسات خیریه رفاهی – بهداشتی جدید، متناسب با احتیاجات زندگی امروزی و با اتکاء بر افکار عمومی و حمایت مردم و قانون، نسبت به موسسات سنتی (وقفی) مزیت هایی قابل مشاهده بود که عمده ترینشان انعطاف پذیری و تحرک بیشتر مجموعه فعالیت های این موسسات بود. هرچند به تنهایی عامل تثبیت و تداوم فعالیتهای خیریه موسسات مذکور نبودند.

کلیدواژه ها

زنان، موسسات خیریه، رفاهی - بهداشتی، پهلوی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.