تبیین دعوت اسلامی پیامبر(ص) درالمیزان: (بررسی آیات پایانی سوره های قرآن برحسب نزول وتناسب آیات)

هدف وفلسفه وجودی پیامبران درطول تاریخ، دعوت مردم به بندگی، توحید وپرستش ذات باریتعالی بوده است.خداوندمتعال درتمامجوامع برای اتمام حجت بربشر،اقدام به ارسال رسل فرموده که این مهم به مثابه یکی ازسنت های الهی درقرآن گزارش شده است.بخشی مهمی ازبیان داستان پیامبران درقرآن اختصاص به تبیین ابعادگوناگون رسالت پیامبران دردعوت مردم به توحیدویکتاپرستیداشته است.لازمه شناخت ماهیت وچگونگی دعوت اسلامی توجه به سه عنصراساسی قرآن، پیامبراسلام (ص) ومردم می باشد. قرآن،محتوا وپیام اصلی اسلام است که حتی رمزگذاری آن نیزبه وسیله ی خداوندمتعال انجام شده است. بی تردید اسوه حسنه بودن پیامبراعظم (ص) ازجمله عوامل بسیارمهم درسرعت گسترش دعوت اسلامی گزارش شده است. دانش خواتیم سورقرآنی یکی از شاخه هایعلوم قرآنی بوده که سعی دربررسی چگونگی زیبایی شناختی وبلاغتی محتواو معارف پایانی سوره های قرآنی داشته است.پایانسوره ها مانند آغازآنها ازحسن وزیبایی بی مانند برخورداراست وبه خواننده گوشزد می کند که کلام الهی درحال پایان گرفتن است.هدفمندی، ساختارمندی، وتناسب آیات سه ویژگی برجسته والبته مغفول تفسیرالمیزان می باشند. علامه طباطبایی معتقدند که سوره هایقرآن به مثابه یک مجموعه دارای شخصیت وهویت، دربردارنده غرض وهدفی مشخص هستند، سوره های قرآن به بخش های مختلفوالبته پیوسته ومنسجم تقسیم شده ودارای غرضی مشخص می باشند. علاوه برآنها تفسیر المیزان عنایت خاصی به خواتیم سوره هایقرآنی داشته است. مراحل جمع آوری اطلاعات تحقیق حاضرنشان داده که آیات پایانی 29 سوره به موضوع دعوت اسلامی پیامبر گرامی(ص) پرداخته اندوبرای تحقیق حاضردرنظرگرفته شده اند. تحقیق دریافت که به طور متوسط درپایان هرسوره تعداد 5/6 آیه اختصاص به تبیین دعوت اسلامی پیامبر(ص) داشته است.نتایج معرف اهمیت خواتیم سورقرآنی درتفسیرالمیزان، درکنارسه ویژگی برجسته المیزانهدفمندی، ساختارمندی وتناسب آیات) داشته است. بررسی آیات تحقیق برحسب ترتیب نزول بیانگر آن بوده که چگونگی تبیین دعوتاسلامی پیامبرگرامی (ص) ازابتدای رسالت (درسوره قلم، دومین سوره نازل شده) وآخرین سوره نازل شده (سوره توبه) لحاظ شده است.23 سوره مکی (141 آیه) و 6 سوره مدنی (92 آیه) گزارش شده اندکه نتایج نشان از اهمیت موضوع تحقیق درآیات مکی داشته است.پژوهش نشان داده که 164 آیه پایانی 29 سوره قرآنی منتخب شامل چهاردسته اصلی موضوعات بوده اند: 1)معرفی ماهیت، محتویات وچگونگی تبیین رسالت دعوت اسلامی پیامبرگرامی (ص) درآیات پایانی 14 سوره شامل 66 آیه، 9) پیام های سه گانه الهی به پیامبراسلام(ص) درراه دعوت اسلامی شامل اوامر الهی (36 عنوان)، نواهی الهی (15 عنوان) و وعدوعیدهای الهی (58 آیه).

کلیدواژه ها:

دعوت اسلامی ، پیامبراسلام (ص) ، تفسیرالمیزان ، خواتیم سور ، ترتیب نزول