فرش (قالی) دست بافت استان ایلام در سه دهه اخیر

فرش واژه ای است که در زبانفارسی دارای مفاهیمی چون زیرانداز و کفپوش می باشد. فرش ایران نمادی از فرهنگ و هنراین سرزمین و قدمت آن برابر با تاریخ هنر و فرهنگ ایران می باشد و نام قالی در هر گوشه از جهان با نام مقدس ایران عجینشده است و نام ایران در بحث هنر با یکی از شریف ترین هنرهای اسلامی یعنی قالی توام است، چنانکه فرش ایرانی شیخصفی (اردبیل) جزء 50 شاهکار هنری برگزیده جهان می باشد و همچنین از نظر اشتغال زایی با توجه به سرمایه اندک آن تعدادبسیار زیادی از هنرمندان ایران از این طریق امرار معاش می کنند. یکی از شهرها و استان هایی که تقریبا بیش از ده هزار ازجمعیت آن به این حرفه (فرش بافی) اشتغال دارند، استان ایلام است. متاسفانه اطلاعات دقیقی در مورد قالی های قدیمی ایلاموجود ندارد، لذا در این پژوهش با مراجعه به نمونه های یافته شده به ویژگی های خاص قالی بافی در این منطقه پرداخته شدهاست. در گذشته های نه چندان دور فرش بافی در استان ایلام رونق فراوانی داشته است که بیشتر در میان مردم جنبه خودمصرفی داشته و زینت بخش خانه های این منطقه بوده است. طرح های به کار رفته در فرش های قبل از سه دهه ی اخیر استانایلام به صورت شکسته و روستایی بوده که معمولا بدون نقشه و سینه به سینه انتقال یافته است و این طرحها معروف به طرحایلیاتی می باشند. در سه دهه ی اخیر معمولا از طرح های قم و کاشان و سایر مناطق ایران نیز در استان ایلام بافت می شود، اماگلیم نقش برجسته ایلام همچنان نمایانگر طرح های بومی و اصالت نقوش قدیمی استان را حفظ کرده است. در این پژوهشبا توجه به روش تحقیق که از نوع توصیفی- تحلیلی است، ضمن بررسی منابع و اطلاعات موجود در زمینه ی فرشدست بافت، به بررسی ویژگی ها و خصوصیات فرش دست بافت استان ایلام در سه دهه ی اخیر پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

استان ایلام ، فرش دست بافت