مدلسازی پدیده فرار مالیاتی در ایران با رویکرد بازی های پویا

امروزه زندگی افراد ارتباط عمیقی با کالاها و خدمات پیدا کرده است که تامین آن ها در جوامع بر عهده دولت می باشد و دولت ها برای انجام چنین مسئولیت عظیم و حیاتی، به بودجه ی کلانی نیاز دارند که باید از منابع تامین خود آن ها تامین نمایند. پدیده مالیات ستانی یکی از این راه ها بوده که دارای کمترین تبعات منفی بر اقتصاد جوامع می باشد. در این میان ممکن است برخی از نهادهای اقتصادی و صاحبان مشاغل اقدام به اظهار درآمد واقعی خود نکنند که فرار مالیاتی در کشورها موجب شده تا درآمدهای مالیاتی کشور همواره از آنچه برآورد می شود، کمتر باشد. از این رو در این مقاله راهکار جدیدی برای حل مساله فرار مالیاتی با استفاده از نظریه بازی ها ارائه شد و مدل پژوهش تحت 3 سناریو توسط بازی پویا با اطلاعات ناقص به صورت پارامتریک حل شد و تعادل های نش خالص و مختلط محاسبه گردید. نوآوری اصلی پژوهش مدلسازی فرارهای پیچیده مالیاتی می باشد که در سناریو 2 تشریح گردید. نتایج اصلی این پژوهش نشان داد که در شرایط رکود اقتصادی، مجازات مودیان از طریق مکانیزم های اخذ جریمه های مالیاتی بالا یا محرومیت از فعالیت یا حبس ممکن است بسیار موثر نباشد. همچنین هزینه های حسابرسی و بازرسی نقش مهمی در ایجاد تعادل در سیستم مالیاتی دارند. چرا که احتمال فرار مالیاتی علاوه بر نرخ جریمه، به هزینه حسابرسی و ظرفیت حسابرسی نیز بستگی دارد به طوری که با افزایش هزینه حسابرسی دولت، فرار مالیاتی افزایش خواهد یافت. صرف هزینه هایی زیر ساختی در زمینه تحقیق و پژوهش و بکارگیری فن آوری های نوینی همچون سیستم های ابری یا تکنولوژی بلاک چین برای تشخیص اشکال پیچیده فرار از پرداخت مالیات و ایجاد شفافیت ضروری است تا مالیات دهندگان نتوانند فرار کنند.

کلیدواژه ها:

فرار مالیاتی ، اجتناب از مالیات ، تئوری بازی ها ، متخصصین فرار مالیاتی ، تعادل نش