تروریسم و مکاتب آن

ظهور تروریسم در عرصه بین الملل و در مطالعات حقوقی و بین المللی محصول تحولات و توسعه روابط بین المللی و رابطه انسان با انسان به سوی ساختار قدرت گرایی است. ترور و تروریسم، ابزاری برای ساختارسازی قدرت، و رسیدن به اهداف اقتدارگرایی است. تروریسم پدیده ای است با گونه های گوناگون و پیچیده که در هر زمانی به تناسب شرایط زمانی و مکانی، امنیت و آرامش انسان ها را با خطر مواجه کرده است. شناخت مصادیق تروریسم، رابطه نزدیکی با شناخت نظری مفهوم تروریسم دارد که گفتمان های متفاوتی را درباره آن پدید آورده است. سازمان های بین المللی با رویکرد جهان مدرن غربی، با تکیه به دیدگاه اومانیستی و خلط میان مبارزه مشروع و نامشروع، نگاه خاص و ادبیات جدیدی را درباره پدیده تروریسم به وجود آورده و نهضت های عدالت خواه و رهایی بخش را تحت الشعاع قرار داده است. در برابر این گفتمان، گفتمان دینی و نگاه انسانی قرار گرفته است که با رویکرد الهی و معنوی و تکیه بر ارزش های فطری و اخلاقی، به حقوق بشر و مبارزه با تروریسم می نگرد، دفاع مشروع و دفاع از حقوق انسان ها را در تعریف و پیکار علیه تروریسم نادیده نمی گیرد. با نگاه سازمان های بین المللی به پدیده تروریسم، و از مطالعه برخورد آنها با این پدیده، به خوبی پیدا است که وفاق جهانی بر تعریف واحد و تکیه بر مصداق بلامنازع، همواره یکی از مشکلات سر راه مبارزه با تروریسم بوده است؛ زیرا سازمان ها و دولت های تروریستی هر یک دیگری را متهم به تروریسم و حمایت از تروریسم می کند. بدون شک ترور یک روش است، یک روش خونبار و ویرانگر برای به زانو درآوردن دشمن، تنها روشی است که پیامدهای ناخواسته و قهری به دنبال دارد. اگر مرگی حادث می شود و اگر فاجعه ای به بار می نشیند و اگر اندوهی بر گروهی از مردم تحمیل می گردد، هرچند که جزء اهداف نهایی تروریست ها نباشد، اما راه گریزی هم وجود ندارد و همین باعث دلهره وجدان های بیدار گردیده است. به طوری که آلام ناشی از ترور باعث تاثر فراوان شده و عکس العمل هایی را در پی داشته است. از نظر حقوق دانان یکی از عوامل توسعه و رشد و گسترش حقوق جزای بین المللی، گسترش تروریسم بین المللی است، عوامل دیگر، مثل جرایم علیه بشریت، جنایات جنگی و دستیابی به حقوق بشر نیز در این جهت قابل توجه و تاثیر گذار است. اما تروریسم بین المللی خطری است که دائما و با کمترین تدارکات در گوشه و کنار جهان قابل اجرا است و همیشه این خطر در گوش مردم جهان سنگینی می کند با این که تروریسم یک معضله جهانی و جزء مسائل روز است، اما تحقیق در اطراف آن با کمبود شدید تعریف تروریسم و اعلام جرم علیه تروریستهای دولتی توافقی جامع و جهان رو به رو است. حتی می شود گفت: یک اثر علمی مفصل مستقل تحت این عنوان هنوز نگارش نیافته و در بازار موجود نمی باشد. آثار موجود در اطراف این موضوع بیشتر به شکل جزوه و مقاله می باشد و توام با مسائل دیگر عرضه گردیده است و منابع آن هم بسیار پراکنده می باشد. در میان علوم انسانی جایگاه بحث تروریسم واقعا نامعلوم است، محقق سر درگم می ماند که در حقوق قضیه را دنبال کند یا در علوم سیاسی ترور مربوط به حقوق داخلی است یا حقوق بین الملل به حقوق بین الملل خصوصی مربوط می شود یا حقوق بین الملل عمومی از طرف دیگر، به لحاظ شباهت شدید بین جرم سیاسی و ترور موجب انحراف تحقیق شده و انسان را به سوی مطالعه علوم سیاسی می کشاند. همانطور که از مراجع این مقاله بر می آید، فرصت زیادی جهت مطالعه و تحقیق موضوع مورد بحث صرف شده است و در حوزه های فرهنگ لغات، فقه، تفسیر، روایات، حقوق و علوم سیاسی کنکاش صورت گرفته تا نگارش این مقاله تحت عنوان مفهوم تروریسم و مکاتب آن و نگرش حقوق بین الملل، فقها و امام خمینی رحمه الله در باره آن به طور علمی، مستند و محققانه عرضه گردد. این تحقیق در پاسخ این سوال است که مفهوم تروریسم چیست نگرش حقوق بین الملل درباره آن، چه می باشد و مکاتب وانواع آن چه میباشد نظر فقها ‎ و امام خمینی رحمه الله در این باره چه می تواند باشد با اذعان به اینکه هیچ اثری خالی از نقص نیست، این ناچیز را تقدیم حضور انورتان می کنم؛ ان شاء الله که مورد پذیرش حضرت حق واقع گردد!

کلیدواژه ها:

تروریسم ، ترور ، شورش