تحولات مفهومی اصطلاح قرآن نزد اصولیان سده پنجم و ششم

اصولیان را می بایست موثرترین اندیشمندانی دانست که به تعریف قرآن، این واژه مهم در تاریخ فرهنگ اسلامی، دست زده اند. آنان افزون بر آنکه جزو نخستین عالمانی بوده اند که به این کار مبادرت ورزیدند، بارها دست به تغییر مولفه ها زده و معرفی جدیدی از آن ارائه کردند. چنان­که در سده پنجم و ششم، مولفه های نقل و کتابت را بر هر مولفه دیگری در تعریف قرآن مقدم داشتند. با وجود مولفه های رقیب از جمله اعجاز ، طبیعتا هم سخن بودن اصولیان در این انتخاب، تصادفی نبوده بلکه برخاسته از گفتمان علمی و شرایط فرهنگی- اجتماعی حاکم بر دوران آنان بوده است. ارائه پاسخ هایی درخور به چرایی استفاده از مولفه های نقل و کتابت در تعاریف اصولیان سده های پنجم و ششم با روش تاریخ انگاره، مهم ترین بایسته این پژوهش است. تحقیق و تتبع دراین باره، نشان می دهد رواج مباحث پیرامونی قرائات و تواتر، توجه به نقش تاریخی نقل و کتابت در صیانت قرآن، نیز وجود انتقادات متعدد پیرامون مولفه اعجاز در این دوران، مهم ترین دلایل انتخاب مولفه های نقل و کتابت از سوی اصولیان برای تعریف قرآن در سده های پنجم و ششم بوده است.

کلیدواژه ها:

قرآن ، تحولات مفهومی ، تاریخ انگاره ، نقل ، کتابت ، اصولیان