بررسی مسئله مرگ و عالم پس از آن در آرای کلامی شیخ صدوق و شیخ مفید (با تاکید بر الاعتقادات و تصحیح اعتقادات الامامیه)

پس از آغاز عصر غیبت امام عصرعلیه السلام و پایان دوران حضور امامان علیهم السلام، میراث حدیثی ایشان در کنار قرآن کریم کشتی نجات شیعیان در تلاطم امواج عقاید و آرایی است که در قرن های سوم و چهارم هجری قمری به اوج خود رسید. در این دوران، علما و محدثان شیعه نقش به سزایی در حفظ و صیانت معارف اهل­بیت لیهم السلام و خنثی ساختن تهمت ها و شبهات وارد بر شیعیان ایفا کردند. در این میان، تلاش شیخ صدوق در تبیین دیدگاه اعتقادی و کلامی شیعیان در نگارش الاعتقادات با استناد به آیات و روایاتستودنی است که این کتاب توسط شیخ مفید مورد بازنگری قرار گرفت. وی در تصحیح اعتقادات الامامیه با افزودن استدلال و استنباط های عقلی به استدلال های صرفا نقلی شیخ صدوق، بر غنای این کتاب افزود. وی در چهارده باب از این کتاب که درباره مرگ و عالم پس از آن است، در مواردی مانند مسئله تقسیم بندی اهل بهشت با شیخ صدوق اختلاف نظر دارد و در بسیاری از مسایل نیز با شیخ صدوق هم رای است؛ اما در مسایلی همچون سوال قبر، مطالب شیخ صدوق را بسط می دهد. هر دو عالم جلیل­القدر به صراحت از برزخ سخن نگفته اند و بابی به این موضوع اختصاص نیافته است.

کلیدواژه ها:

شیخ صدوق ، شیخ مفید ، تصحیح اعتقادات الامامیه ، مرگ ، معاد