ارائه الگوی بومی سواد رسانه ای بر پایه آموزه های دینی

در ادبیات آکادمیک، سواد رسانه ای Media literacy یک نوع درک مبتنی بر مهارت است که می توان بر اساس آن انواع رسانه ها را از یکدیگر تمیز داد و انواع تولیدات رسانه ای را از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد. از دیدگاه فقه رسانه اسلامی، سواد رسانه ای لزوما مبتنی بر آن مولفه هایی نیست که در یونسکو یا ادبیات آکادمیک غرب تعریف شده است چرا که از مختصات یک رسانه اسلامی انطباق آن با موازین و آموزه های شریعت مقدس اسلام است. از این رو سواد رسانه ای علاوه بر مهارت استفاده، تفکیک، شناسایی، تحلیل و... در خصوص رسانه ها، شامل شناخت باید ها و نبایدهایی نیز می گردد که در آموزه های دینی ما به آن اشاره گردیده است.فقه به معنی درک و شناخت عمیق از یک مسئله است از این رو فقه رسانه یکی از مسائل مهم حوزه فقه اسلامی است که می بایست به آن توجه گردد و احکام و بایدها و نباید های آن استخراج شود زیرا که مسئولیت فقه اصغر بیان واجبات، مستحبات، مباحات، مکروهات و محرمات است. سواد رسانه ای به معنای آکادمیک، شرط لازم فقاهت و اجتهاد در حوزه رسانه محسوب می شود لکن می بایست بایدها و نبایدهای مورد نظر شریعت اسلام را نیز جز سواد رسانه ای محسوب کرد هر چند شناخت این بایدها و نبایدها خود مستلزم دارا بودن سواد رسانه ای است. از طرفی مسئولیت های فردی و اجتماعی اهل رسانه ایجاب می کند که ضمن دارا بودن سواد رسانه ای و شناخت بایدها و نباید های مربوطه از منظر آموزه های دینی، اصول اخلاقی حاکم بر رسانه که در حوزه فقه اکبر است را نیز مورد نظر خود قرار دهد. در این مقاله الگویی بومی از مولفه های سواد رسانه ای که بر پایه آموزه های دینی احصاء گردیده اند در قالب مدل اسلامیسواد رسانه ای ارائه و مورد تحلیل قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

سواد رسانه ای ، فقه رسانه ، اخلاق رسانه ای ، رسانه اسلامی