کاربرد مدل HEC6 در پیش بینی وضعیت رسوبگذاری و فرسایش و برآورد میزان رسوب(مطالعه موردی مخزن سد انحرافی حمیدیه)

رودخانه هایکی از اصلی ترین منابع آب کشاورزی می باشند . در استفاده از این منابع، مشکلات فراوانی وجود دارد؛ از جمله : 1 –یکسان نبودن دبی در طول ایام سال و متغیر بودن سطح آنها . 2 – رسوباتی که رودخانه ها با خود حمل کرده و در پائین دست بر جای می گذارند . رسوبات موجود در رودخانه در کلیه مراحل فرسایش، انتقال و رسوبگذاری خسارات متعددی را وارد می س ازند. با پیش بینی و اجرای تمهیداتی می توان خسارات وارده از جانب فرآیندهاییاد شده را کاهش داد . به طور مثال قرار گرفتنیک آبگیر جانبی که از مخزنیک سد انحرافی آبگیری می نماید در قوس خارجی، باعث شده تا رسوبات کمتری وارد آبگیر شده و بالطبع خسارات وارده به تأسیسات قرار گرفته در پائین دست کانال آبگیر را کاهش دهد . در این تحقیق بازه ای به طول تقریبی 2000 متر از رودخانه کرخه مورد بررسی قرار گرفته است . در این مطالعه تعداد 24 مقطع با مسافتی حدود 2000 متر مورد بررسی قرار گرفته شده است . برنامهHec6یکی از مدلهای ششگانه Hec بوده که به بررسی مسئله رسوب در رودخانه ها و مخازن می پردازد. این برنامه مدلی کاربردی و نسبتاً دقیق بوده و نتایج آن با واقعیت سازگاری بیشتری نشان می دهد . در اینجا با توجه به وجود سد مخزنی کرخه، دبی تنظیمی در طول کل ایام سال برقرار بوده و حتی در مواقع سیلابی نیز دبی تنظیمی پیشنهاد شده اس ت . در نهایت پس از اجرای مدل، نتایج آن به صورت مقطع به مقطع شامل اطلاعات مفیدی نظیر تغییر ارتفاع بستر، سرعت به ازای دبیهای مختلف جریان در هر مقطع، میزان و نوع رسوبات منتقل شده، راندمان تله اندازی به ازای تک تک کلاسهای ذرا ت رسوب و به مدت تعیین شده، نتیجه شده است . در مقاطع بالادست آبگیر چمران، رسوبگذاری قابل توجهی اتفاق نیفتاده، ولی در مقاطع بین آبگیر شهید چمران و سد انحرافی حمیدیه، رسوبگذاری بیشتر مشهود می باشد . شایان ذکر است که نتایجیاد شده مربوط به نتایج بدست آمده، پس از گذشت 5 سال آبی می باشد . طبق نتایج حاصل شده میزان رسوبگذاری در بازهیاد شده مشکلی را برای آبگیرهای شهید چمران و آزادگان بوجود نمی آورد.

کلیدواژه ها:

آبگیر شهید چمران ، مدل Hec6 ، ارزیابی رسوب