بررسی اثرات اجتماعی و روانی ریزگردها بر شهروندان شهر زابل

هدف: طوفان های گرد و غبار دارای آثار زیانبار گسترده ای بر جامعه از جمله سلامت انسان هستند. در سال های اخیر گرد و غبار در تمام طول سال گسترش داشته است و در فصول گرم و به ویژه در تیر و مرداد ماه دارای بیش ترین فراوانی وقوع بوده است. امروزه کیفیت هوای تنفسی از جمله دغدغه های پژوهشگران می باشد. مطالعه در زمینه بروز طوفان های متعدد گرد و غبار که در سال های اخیر در برخی از مناطق کشور اتفاق می افتد بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از جمله این عوامل می توان به تغییرات آب و هوایی و تغیرات اقلیمی همچون کاهش بارندگی ، تغییر الگوی بارندگی و فرسایش سطح زمین به دلیل خشکسالی اشاره نمود. با توجه به موارد مذکور در پژوهش حاضر به بررسی اثرات اجتماعی و روانی ریزگردها بر شهروندان شهرستان زابل پرداخته شد .روش: محدوده مورد پژوهش به دلیل شرایط خاص جغرافیایی از جمله همجواری با دریاچه هامون و تاثیر پذیری از بادهای صدوبیست روزه ی سیستان انتخاب گردید. دشت سیستان و شهرستان زابل در جنوب غربی کشور و شمال غربی استان سیستان و بلوچستان با مساحتی بالغ بر 15197 کیلومتر مربع واقع شده است. این شهرستان از شمال و و شمال شرق با استان خراسان جنوبی از شرق با کشور افغانستان ، از جنوب با شهرستان زهک و غرب با کویر لوت هم مرز می باشد روش این تحقیق کاربردی، غیر آزمایشی از نوع پیمایشی که از ابزار پرسشنامه جهت انجام تحقیق استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 142 خانوار ساکن در شهرستان زابل بوده است. روش نمونه گیری به صورت در دسترس بود. یافته ها: براساس نتایج بدست آمده طوفان های گرد و غبار منجر به کاهش قابل ملاحظه دید، علائم تنفسی و همچنین صدمات قابل ملاحظه ای بر فعالیت های اجتماعی و مشکلات روحی و روانی ایجاد می نماید. در این میان بررسی فراوانی طوفان ها حاکی از آن است که ایستگاه شهرستان زابل بیشترین میزان وقوع طوفان را در ایران داراست. همچنین نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان می دهد که ریزگردها بر سلامت روانی فردی و اجتماعی)، بهداشت، هزینه های اقتصادی، هزینه های درمانی، افزایش تصادفات رانندگی و کاهش تمرکز افراد در کارهای روزمره اثر گذار بوده اند. همچنین باید اشاره نمود که کاهش سطح آب دریاچه هامون است که حجم عظیمی از رسوبات این دریاچه را به نفع طوفان های گرد و غبار فراهم ساخته است. جهت بادهای غالب در این منطقه شمال و شمال غربی است که با گذر از بستر دریاچه هامون ذرات حاوی نمک را به زیان سلامت روحی و روانی و اجتماعی مردم منطقه سیستان حمل می کنند. نتایج: نتایج تحقیق نشان می دهند که در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی، دو بعد بهداشتی و اقتصادی بیشترین تاثیر را از ریزگردها پذیرفته اند. با این همه، از دید مردم، تاثیرات اجتماعی ریزگردها کم بوده است، هر چند که به باور آنها، ریزگردها منجر به افزایش بدبینی نسبت به آینده و افزایش مهاجرت می شود. بیشترین تاثیرات منفی شامل اثرات بر درآمد افراد، افزایش هزینه های بهداشتی و درمانی، کاهش دید و تصادفات و همچنین افزایش استرس های خانوادگی و شغلی بوده است

کلیدواژه ها:

ریزگرد ، زندگی شهروندان ، اثرات اجتماعی و روانی