جایگاه توبه در فردی کردن مجازات های تعزیری

منظور از اصل فردی کردن مجازات ها این است که حاکم بتواند با رعایت اوضاع و احوال فردی، اجتماعی، جسمی و روانی مجرم، برای مجرمین متعددی که مرتکب جرم یکسان شده اند مجازات های مختلفی معین نماید. این اصل در منابع فقه امامیه در تعزیرات مورد قبول واقع شده است. ابزار اصلی فردی کردن در فقه امامیه، نهاد توبه می باشد البته در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نهادهای دیگری نظیر تعلیق تعقیب و مجازات، کیفیات مخففه و مشدده و مواردی نظیر آن وجود دارد که از نشانه های فردی کردن مجازات ها می باشد. توبه یکی از جهات سقوط مجازات های عمومی است لذا اگر مجرم قبل از صدور حکم قطعی توبه نماید در مورد تعزیرات با توجه به نظر فقهای امامیه توبه مجرم باعث سقوط مجازات وی می شود و قانونگذار نیز برای نخستین بار در قانون مجازات اسلامی 1392 در جرایم تعزیری درجه شش، هفت وهشت توبه را از عوامل مسقط مجازات برشمرده است. ضمن اینکه در سایر جرایم مستوجب تعزیر (درجه یک تا پنج) دادگاه مختار است تا براساس کیفیات مخففه قضایی، مجازات مرتکب را تخفیف دهد. قانونگذار در سال 1392 با نظام مند کردن مقررات توبه و نیز قرار دادن تعزیرات در شمول مجازات هایی که توبه در آنها موثر است، گامی مهم و قابل توجه در راستای تحقق اصل فردی کردن مجازات ها و رویکرد اصلاح مجرمین برداشته است. این مقاله از نوع نظری می باشد و از روش تحلیلی، توصیفی و مقایسه قوانین و نظر فقهاء استفاده شده است.

کلیدواژه ها:

فردی کردن مجازات ها ، توبه ، تعزیر ، فقه امامیه