بررسی مقادیر تنش و تغییر مکان هسته رسی در بدنه سد خاکی بانه به کمک مدل سازی عددی

سدها ازنظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارای اهمیت بسیار زیادی می باشند. توجه به این نکته ضروری است که طراحی و اجرای یک سد، تنها بخشی از مجموعه فعالیت های پروژه است و در کنار آن کنترل ایمنی و پایداری اجزای مختلف آن با توجه به اهمیت سازه سد از جنبه های مختلف، در طول دوران ساخت و بهره برداری، از مهم ترین مسایل است. بنابراینمیتوان نتیجه گرفت که سدها همواره باید تحت کنترل باشند. بازرسی پیوسته در مورد عملکرد سدها مخصوصا سدهای خاکی، نه تنها از دیدگاه پیشرفت شناخت رفتار بخش های مختلف سد اهمیت دارد بلکه از دیدگاه ایمنی و رفع نواقص احتمالی و کمک به مهار شدن عواملی که ممکن است باعث تخریب سد گردد، از اهمیت خاصی برخوردار است سدهای خاکی با هسته رسی عمدتا بدلیل خصوصیات مناسب فنی و نیز ملاحظات اقتصادی و اجرایی در کشور جایگاه ویژه ای یافته بطوریکه عمده سدهای ساخته شده در کشور در این رده قرار می گیرند. در این نوع سدها عمدتا اجزای هسته و فیلترهای مجاور آن در مسیر بحرانی احداث سد قرار می گیرند در حالیکه پوسته های درشت دانه با سهولت و سرعت بالا قابل اجرا می باشند. سد بانه یکی از سدهای خاکی با هسته رسی ایران است. این سد، با ارتفاع 19 متر و حجم مفید مخزن 3/85 میلیون متر مکعب در سال های دهه 70 و 80 احداث شده است. در این مقاله با رسم مش بندی منظم در بدنه و پی سد با استفاده از نرم افزار آباکوس مقادیر حداکثر تغییر مکان افقی و قایم و تنش کل در حالت استاتیکی بررسی شده است. تنش ها در هسته در جوار فیلترها مقادیر کمتری نسبت به مرکز هسته از خود نشان داده اند و بیشترین تنش مربوط به پی و درست زیر مرکز هسته می باشد که مقدار حداکثر تنش قایم در تاج سد خاکی برابر با 130 کیلونیوتن بر متر مربع است. مقدار حداکثر نشست در ارتفاع سد بوقوع پیوسته است که برابر با 0/00163 متر است. علاوه بر این، نشست هسته نسبت به پوسته ها مقادیر بیشتری را از خود نشان داده است که با توجه به تراکم پذیری بیشتر هسته نسبت به پوسته ها قابل توجیه است. بعلت تفارن نسبی سد تقریبا تغییر مکان افقی طرفین هسته مقادیر یکسانی ولی با جهت های مختلف به سمت خارج از خود نشان داده اند که حداکثر آن در تاج سد برابر با 0/059 متر است.

کلیدواژه ها:

سد خاکی با هسته رسی ، ABAQUS ، تنش ، تغییر مکان